BM’nin bir raporuna göre, dünya, Covid-19 pandemisinden “daha iyi bir şekilde yeniden inşa etme” fırsatını çarçur ediyor ve ülkeler iklim taahhütlerini güçlendirmezlerse en az 2,7 derecelik feci sıcaklık artışlarıyla karşı karşıya.
Birleşmiş Milletler’in (BM) salı günü yayımladığı rapor dünyanın koronavirüs pandemisinin sunduğu ‘daha iyi bir şekilde yeniden inşa etme” fırsatını çarçur ettiğini ortaya koyuyor.
Rapora göre ülkeler iklim taahhütlerini güçlendirmezse endüstri öncesi döneme kıyasla en az 2,7 derece sıcaklık artışıyla karşı karşıya kalacağız.
Gereken azaltımın çok altında
BM, ülkelerin mevcut taahhütlerinin 2030 yılında kadar karbon emisyonlarını yalnızca yaklaşık yüzde 7,5 oranında azaltacağı uyarısında bulunuyor. Bu da bilim insanlarının küresel ısıtmayı 1,5 derece ile sınırlamak için gerekli olduğunu söylediği yüzde 45 azaltımın çok az altında.
BM Genel Sekreteri António Guterres, bulguları dünya liderlerine “gürültü veren bir uyandırma çağrısı” olarak nitelendirirken, uzmanlar fosil yakıt şirketlerine karşı sert eylem çağrısında bulundu.
COP26 öncesinde bir uyarı
100’den fazla ülke yüzyılın ortasında net sıfır emisyona ulaşma sözü verdi ancak ülkelerin iklim konusunda ihtiyaç duydukları niyetleri ve eylemleri arasındaki açığı inceleyen BM emisyon raporuna göre bu sözler iklim felaketini önlemek için yeterli olmayacak.
31 Ekim-12 Kasım tarihleri arasında Glasgow’da gerçekleşecek BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 26’ncı Taraflar Konferansı (COP26) öncesinde yayımlanan rapor liderlere uyarı niteliğinde.
Daha kaç rapora ihtiyacımız var?
The Guardian’ın aktardığına göre Guterres “Isınma devam ediyor ve bu raporun içeriğinin de gösterdiği gibi, ihtiyacımız olan liderlik yok. Çok uzağındayız. Ülkeler, Covid-19 mali ve kurtarma kaynaklarını sürdürülebilir, maliyet tasarrufu sağlayan, gezegen tasarrufu sağlayan yollarla yatırmak için büyük bir fırsatı çarçur ediyor. Dünya liderleri Cop26’ya hazırlanırken, bu rapor başka bir gürleyen uyandırma çağrısıdır. Daha kaç tane rapora ihtiyacımız var?” sorusunu sordu.
Raporu hazırlayan BM Çevre Programı’nın (UNEP) yönetici direktörü Inger Andersen ise “İklim değişikliği artık geleceğin sorunu değil. Bu artık şu anın bir sorunu. Küresel ısınmayı 1.5C ile sınırlama şansına sahip olmak için, sera gazı emisyonlarını neredeyse yarıya indirmek için sekiz yılımız var. Planları yapmak, politikaları uygulamak, uygulamak ve nihayetinde kesintileri gerçekleştirmek için sekiz yıl” dedi.
Rapor emisyonların geçtiğimiz yıl koronavirüs karantinaları nedeniyle yaklaşık yüzde 5.4 azaldığını ortaya koyuyor. Ancak bu dönemde ekonomik toparlanma için yapılan harcamaların yalnızca beşte biri emisyonları azaltmaya yönelikti.
Ülkelerin yarısı katkı beyanlarını güncellemedi
COP26’nın en önemli yanlarından birisi ülkelerin Paris İklim Anlaşması kapsamında sunduğu Ulusal Katkı Beyanları’nın (NDC) güncellenecek olmasıydı. Ancak rapor ülkelerin yalnızca yarısının bunu sunduğunu belirtiyor.
Raporda Çin ve Hindistan da dahil olmak üzere büyük yayıcıların hala planlarını yayınlamak üzere olduğu ve Rusya, Brezilya, Avustralya ve Meksika da dahil olmak üzere diğer bazı hükümetlerin, iyileştirme sağlamayan zayıf planlar sunduğunu tespit etti.
Hedefler iddialı değil
Cambridge Çevre, Enerji ve Doğal Kaynak Yönetimi Merkezi’nden Joanna Depledge “Raporun çizdiği tablo korkunç. NDC’lerin yalnızca yarısından azı 2015 veya 2016’da sunulan ilk turdan gerçek manada daha iddialı” dedi.
Depledge “Ülke taahhütleri ile sıcaklık artışını sınırlamak için gereken kesintiler arasında bir hırs farkı var … ve daha da sıkıntılı olanı bir uygulama boşluğu var. Birçok büyük emisyon sahibi ülke mevcut taahhütlerini yerine getirme yolunda bile değil” eleştirisini yaptı.
Sadece 49 ülke net sıfır emisyon sözü verdi
Eylül itibariyle uzun dönemli net sıfır emisyon sözü yalnızca 49 ülke ve AB tarafından kabul edildi.
Anderson’a göre bu taahhütlerin çoğu oldukça belirsiz veya yeterince hırslı değil. Eğer ülkeler bu taahhütleri yerine getirse dahi UNEP’in öngördüğü 2,7 dereceden yalnızca 0.5 derecelik bir düşüş gerçekleşebilir. Ancak bu sözlerin tutulup tutulmayacağının bile bir garantisi yok.
Metan emisyonuna dikkat çekiliyor
Emisyon açığı raporu ayrıca hayvancılık, doğal gaz çıkarma ve atıklardan kaynaklanan güçlü bir seragazı olan metanın önemine vurgu yaptı. ABD, AB ve diğer 20’den fazla ülke, bu on yılda metanı küresel olarak yüzde 30 oranında azaltma taahhüdü imzaladı.
UNEP, sıcaklık artışlarına karbondan sonra ikinci en büyük katkının metanın olduğunu ve yıllık metan emisyonlarının yaklaşık yüzde 20’sinin, örneğin doğal gaz sondajının daha iyi yönetilmesi, alev yakmanın durdurulması ve eski kuyuların kapatılması yoluyla çok az maliyetle veya ücretsiz olarak azaltılabileceğini söyledi.
