BM Raporu: Hiçbir ülke gezegen üzerinde ağır baskı yaratmadan gelişmeyi başaramadı

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hazırlanan İnsani Gelişme Raporları’nın 30’uncusu  “Önümüzdeki Sınır: İnsani Gelişme ve Antroposen” başlığıyla yayınlandı.

Raporda, insanlığın ve gezegenin yeni bir jeolojik çağa girdiği bir dönemde tüm ülkelerin, insanların gezegene yaptıkları tehlikeli baskıları göz önüne alarak, kendi ilerleme yollarını yeniden tasarlamaları ve değişimi önleyen fırsat eşitsizliklerini ortadan kaldırmaları gerektiği belirtiliyor.

“Bu yeni çağa nasıl tepki vermeliyiz? Gezegensel baskıları hafifletirken insani gelişmeyi sürdürmeye çabalayan cesur yeni yollardan mı çıkacağız? Yoksa her zamanki gibi işimize geri dönmeyi ve tehlikeli bir bilinmezliğe sürüklenmeyi denemeyi (ve nihayetinde başarısız olmayı) mı seçeceğiz?” sorularına yanıt aranan raporda, ülkelerin karbondioksit emisyonu ve madde ayak izlerinden oluşan iki yeni unsuru hesaplamalara katarak yeni bir insani gelişme endeksi de oluşturulmuş:  Gezegensel Baskılara Uyarlanmış İnsani Gelişme Endeksi (GİGE).

Bu sene ilk defa ülkelerin doğaya uyguladığı baskıları ortaya koyan bu endekse göre, dünyada hiçbir ülke gezegen üzerinde ağır baskı yaratmadan çok yüksek insani gelişmeyi başaramadı.

Ayrıca, koronavirüs salgını, dünyanın karşı karşıya olduğu en yeni kriz olmasına rağmen insanların doğa üzerindeki baskısı son bulmazsa, krizlerin sonuncusu olmayacak.

İnsani Gelişme Endeksi, Eşitsizliğe Uyarlanmış İnsani Gelişme Endeksi, Toplumsal Cinsiyete Dayalı Gelişme Endeksi, Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi, Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi ve bu yıl ilk kez hazırlanan Gezegensel Baskılara Uyarlanmış İnsani Gelişme Endeksi Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından 2019 yılı verileri baz alınarak hazırlanıyor.

Ülkelerin resmi istatistik kurumları ve güvenilir uluslararası kurumlardan elde edilen verilerle hazırlanan endeks, uzun ve sağlıklı yaşam, bilgiye erişimle kabul edilebilir bir yaşam standardı gibi üç temel konu üzerinde uzun vadeli takip sonucunda oluşturuluyor.

Norveç yine zirvede

İnsani Gelişme Endeksi’ne göre, 0,957’lik puanla Norveç yine ilk sırada yer alarak zirvedeki yerini de korudu. Norveç’i 0,955’lik puanla İrlanda ve İsviçre, 0,949’luk puanla Hong Kong ve İzlanda takip etti.

Endekste listenin en altında kalan ülkeler 0,394’lük değerle Nijerya, 0,397’lik değerle Orta Afrika Cumhuriyeti, 0,398’lik değerle Çad, 0,433’lük değerle Güney Sudan ve 0,433’lük değerle Burundi oldu.

Çok yüksek insani gelişme kategorisindeki ülkelerin ortalama endeks değeri 0,898 olarak hesaplanırken Avrupa ve Orta Asya ülkelerinin ortalama endeks değeri ise 0,791 olarak hesaplandı.

Öte yandan, 2020 İnsani Gelişme Raporu’nda yayımlanan İnsani Gelişme Endeksi‘ne göre ise, Türkiye 0,820 puan ile 189 ülke arasında 54’üncü sırada yer aldı.

2020 İnsani Gelişme Raporu hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.