Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, “10 ülke dünyadaki koronavirüs aşılarının yüzde 75’ini alırken 130 ülkeye bir doz aşı bile gitmedi” diyerek aşı adaletsizliğine tepki gösterdi.
Antonio Guterres, BM Güvenlik Konseyi toplantısındaki açıklamasında “inanılmaz derecede dengesiz ve adaletsiz” dediği bu durumun düzeltilmesi ve dünyadaki herkesin bir an önce aşılanması için küresel eylem çağrısında bulundu.
Guterres, “Bu kritik dönemde aşı adaleti küresel toplumun karşı karşıya olduğu en büyük sınavdır” dedi, bilim insanları, aşı üreticileri ve aşı çalışmalarının finansörlerini küresel bir aşılama planını hayata geçirmeye çağırdı.
Guterres, G-7 ve G-20 ülkelerinin bu süreçte kritik bir rol oynayabileceğini söyledi.
Amerikan Johns Hopkins Üniversitesi’nin verilerine göre dünya genelindeki koronavirüs vakalarının sayısı 110 milyonu aşarken, Covid-19’dan en az 2,4 milyon kişi hayatını kaybetti.
Aşı üreticileri üretim kapasitelerini artırmanın yollarını ararken, birçok ülke dışlandığını söylüyor. Zengin ülkelerde bile aşı sıkıntısı yaşanıyor.
ABD, bu ay WHO’ya 200 milyon dolar ödeme yapacak
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) yoksul ülkelerin zengin ülkelerle aynı anda aşıya erişmesini amaçlayan Covax adlı programı hedeflerine ulaşamadı. WHO, program için 2021’de 5 milyar dolara ihtiyaç duyulduğunu söylüyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, “Biden yönetimi, üretim ve dağıtım kapasitesinin artırılması ve dışlanmış halklar dahil aşıya erişimi artırmak için dünya genelindeki ortaklarımızla çalışma yürütecek” dedi.
ABD Başkanı Joe Biden, ülkesinin WHO üyeliğine geri dönmesi kararını almıştı. Blinken toplantıda ABD’nin kuruma katkı payı olarak Şubat sonuna kadar 200 milyon dolar ödeme yapacağını açıkladı.
Çin: Aşı milliyetçiliği ve stokçuluğu durdurulmalı
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi de konuşmasında aşı eşitsizliği için “bağışıklık kutuplaşması” ifadesini kullandı.
Wang Yi, “Tüm dünya birleşip aşı milliyetçiliğini reddetmeli, aşıların adil ve eşit bir şekilde dağıtımını sağlamalı, gelişmekte olan ve savaşların sürdüğü ülkelerin ucuz aşıya erişimini mümkün kılmalı” dedi.
Wang, Covax programına ilk aşamada 10 milyon doz aşı katkısı sağlayacaklarını söyledi.
Çin daha önce aralarında Somali, Irak, Güney Sudan ve BM’de gözlemci üye statüsüne sahip olan Filistin’in de bulunduğu 53 ülkeye aşı bağışında bulunmuştu.
Wang, 22 ülkeye aşı ihraç ettiklerini 10’dan fazla ülkeyle de Covid konusunda araştırma ve geliştirme programları yürüttüğünü vurguladı.
Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar da aşı milliyetçiliğine son verilmesi çağrısında bulundu, “Gereksiz şekilde aşı stoklanması küresel sağlık güvenliğini sağlama hedefimizi baltalayacak” dedi.
Subrahmanyam Jaishankar ülkesinde biri Hindistan’da geliştirilmiş iki aşıya acil kullanım onayı verildiğini, 30 farklı aşı için de çalışmaların devam ettiğini söyledi.
Jaishankar, dünya genelinde konuşlu 90 bin BM Barış Gücü askerine 200 bin doz aşı “hediye edeceklerini” açıkladı.
‘Yoksul ülkeler 2023 ortasına kadar aşı alamayacak’
Meksika Dışişleri Bakanı Marcelo Ebrard da konuşmasında Covax programına hız verilmesini, “aşı stokçuluğu ve tekelinin önlenmesi” çağrısında bulundu.
Marcelo Ebrard, bazı yoksul ülkelerin mevcut koşullarda 2023’ün ortasına kadar aşıya erişiminin olmayacağının söylendiğini anımsatarak önceliğin bu ülkelere verilmesini istedi.
BM Güvenlik Konseyi’nin bu ayki dönem başkanı İngiltere’nin Dışişleri Bakanı Dominic Raab, aşıların güvenli bir şekilde ulaştırılabilmesi için çatışma bölgelerinde ateşkes ilan edilmesine ilişkin bir karar tasarısını onaylaması çağrısında bulundu.
Rusya: Konsey aşıya değil uluslararası güvenliğe odaklanmalı
Aralarında Yemen, Suriye, Güney Sudan, Somali ve Etiyopya’nın da bulunduğu, savaş ve istikrarsızlığın hüküm sürdürdüğü ülkelerde yaşayan 160 milyon kişinin koronavirüs aşısına erişememe riski altında olduğu da vurgulanıyor.
Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vassili Nebenzia ise Konsey’in aşılara eşit erişime odaklanması fikrine karşı çıktı ve bunun uluslararası barış ve güvenliği sağlamaktan sorumlu olan kurumun görev tanımını aştığını savundu.
