Orta Doğu’daki durumu görüşmek üzere New York’taki BM Genel Merkez’inde toplanan BM Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) bilgi veren Genel Sekreter António Guterres,7 Ekim’de Hamas’ın “Aksa Tufanı” harekâtıyla başgösteren çatışmalarda bugüne kadar verilen kayıpları özetledi.
Guterres İsrail tarafında 33’ü çocuk bin 200’ü aşkın, Filistin tarafında ise üçte ikisinden çoğu çocuk ve kadın14 bini aşkın insanın öldüğünü ifade etti. BM Genel Sekreteri “Konseye sunduğu ‘Çocuklar ve Silahlı Çatışma’ konulu yıllık raporlarda da açıkça belirtildiği üzere, birkaç hafta içinde İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonlarında öldürülen çocuk sayısı[nın], Genel Sekreter olduğundan bu yana herhangi bir çatışmanın herhangi bir tarafında bir yıl içinde öldürülen toplam çocuk sayısından çok daha fazla olduğunu” söyledi.
Gazze Şeridi’ndeki insani aranın bir umut ışığı olduğunu aktaran Guterres, 2712 sayılı kararın tüm taraflardan, özellikle çocuklar olmak üzere sivillerin korunmasına, uluslararası insancıl hukuk da dahil olmak üzere uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine uymalarını talep ettiğini hatırlattı.
“Tüm rehineler derhal serbest bırakılmalı”
Hamas’ın esir takası anlaşması kapsamında 29’u kadın, 31’i çocuk toplam 60 esiri serbest bıraktığını ifade eden Guterres, “Aynı süre zarfında anlaşma dışındaki 21 esir daha serbest bırakıldı. Bu memnuniyet verici bir başlangıçtır. Ancak ilk günden beri söylediğim gibi, tüm rehineler derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılmalıdır. Uluslararası Kızılhaç Komitesi’nin onları ziyaret etmesine izin verilmelidir. Anlaşma kapsamında ayrıca çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 180 Filistinli tutuklu ve hükümlü İsrail hapishanelerinden serbest bırakıldı.” dedi.
“Gerçek bir insani ateşkese ihtiyaç var”
Gazze halkının dünyanın gözleri önünde büyük bir insani felaket yaşadığını aktaran Guterres, konuşmasının sonunda “Gözlerimizi başka tarafa çevirmemeliyiz.” dedi. Guterres kalıcı ateşkes ve kalıcı çözümü gündeme getirdi ve kuvvetle vurguladı.
İki devletli çözüm yönünde kararlı ilerleme…
“Ateşkesin uzatılması için yoğun müzakereler yürütülüyor ki bunu memnuniyetle karşılıyoruz. Ancak gerçek bir insani ateşkese ihtiyacımız olduğuna inanıyoruz. Birleşmiş Milletler kararları ve uluslararası hukuk temelinde, İsrail ve Filistin’in barış ve güvenlik içinde yan yana yaşayacağı iki devletli bir çözümün sağlanması yönünde kararlı ve geri dönülmez bir şekilde ilerleyerek bölge halklarının nihayet bir umuda sahip olmasını sağlamalıyız. Başarısızlık Filistinlileri, İsraillileri, bölgeyi ve dünyayı sonu gelmeyen bir ölüm ve yıkım döngüsüne mahkum edecektir”
“Gazze’nin yüzde 45’i yıkıldı”
Konuşmasının başında insani aradan önce ciddi ihlallere tanık olunduğunu belirten Guterres, “Sözünü ettiğim çok sayıda sivilin öldürülmesi ve yaralanmasının ötesinde, Gazze halkının yüzde sekseni şu anda evlerinden zorla çıkarılmış durumda. Bu nüfus, Gazze’nin güneyinde giderek küçülen bir alana doğru itiliyor ve elbette Gazze’de hiçbir yer güvenli deği.l” dedi.
Gazze Şeridi’ndeki tüm evlerin tahminen yüzde 45’inin hasar gördüğünü ya da yıkıldığını ifade eden Guterres, “Bugün BM bayrağı altında güvenli bir yer arayan 1 milyondan fazla sivili barındıran Birleşmiş Milletler tesislerinin dokunulmazlığına vurgu yapmak istiyorum. UNRWA Gazze Şeridi’ndeki tüm tesislerinin koordinatlarını çatışmanın tüm taraflarıyla paylaşmaktadır. Ajans, 82 UNRWA tesisini etkileyen 104 olayı doğrulamıştır. Bu olayların 24’ü kararın kabulünden bu yana meydana gelmiştir. UNRWA okullarında barınan toplam 218 yerinden edilmiş kişinin öldüğü ve en az 894 kişinin yararlandığı bildirilmiştir.” dedi.
“BM tarihindeki en büyük personel kaybı”
Gazze Şeridi’ne yönelik saldırıların başlamasından bu ayna 111 BM personelinin hayatını kaybettiğini aktaran Guterres, “Bu, örgütümüzün tarihindeki en büyük personel kaybını temsil etmektedir. Açıkça ifade etmeme izin verin. Birleşmiş Milletler personeli de dahil olmak üzere siviller korunmalıdır. Hastaneler de dahil olmak üzere sivil yerleşimler korunmalıdır. BM tesisleri vurulmamalıdır. Uluslararası insancıl hukuka çatışmanın tüm tarafları tarafından her zaman saygı gösterilmelidir.” dedi.
Katar, Mısır ve ABD’nin desteğiyle İsrail ve Filistin arasında varılan esir takası anlaşmasını memnuniyetle karşıladığını belirten Guterres, “Bu anlaşmanın Gazze’deki insanî durum üzerindeki olumlu etkilerini en üst düzeye çıkarmak için çalışıyoruz. Örneğin, 7 Ekim’den bu yana ilk kez kurumlar arası bir konvoy Gazze’nin kuzeyine, özellikle de Cibaliye Mülteci Kampı’ndaki dört UNRWA barınağına gıda, su, tıbbi malzeme ve barınma malzemeleri ulaştırdı. Bundan önce, on binlerce insan barınmak için buralara yığılmış olsa da, bu yerlere ya çok az yardım ulaşmış ya da hiç ulaşmamıştı. Ayrıca Gazze’ye ilk defa mutfak gazı girdi” dedi.
Yardımların artırılmasına rağmen hala yetersiz olduğuna dikkat çeken Guterres, “İhtiyaç sahibi herkese güvenli ve engelsiz insani erişim sağlanması kritik önem taşımaktadır.” dedi.
“Gazze’de ciddi bir sağlık tehdidi var”
Gazze Şeridi’nde su ve elektrik hizmetlerinin yeniden sağlanması gerektiğini vurgulayan Guterres, “Gıda sistemleri çöktü ve özellikle kuzeyde açlık yayılmak. Barınaklardaki sıhhi koşullar dehşet verici. Az sayıda tuvalet ve kanalizasyon taşkınları halk sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturmakta. Çocuklar, hamile kadınlar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar büyük risk altında. Gazze’nin gıda, su, yakıt, battaniye, ilaç ve sağlık malzemeleri de dahil olmak üzere insani yardımların derhal ve sürekli olarak arttırılmasına ihtiyacı var.” dedi.
“Yeni sınır kapıları açılmalı”
Refah Sınır Kapısı’nda güvenlik prosedürlerinin yavaş işlediğini aktaran Guterres, Refah Sınır Kapısı’nın insanî yardımların ulaştırılması konusunda yeterli kapasiteye sahip olmadığını belirterek, “Bu nedenle Kerem Şalom da dahil olmak üzere diğer geçiş kapılarının açılması ve hayat kurtarıcı yardımların gerekli şekilde arttırılabilmesi için denetim mekanizmalarının kolaylaştırılması çağrısında bulunuyoruz.” dedi.
