Kıbrıs Cumhuriyeti Lefkoşa Kaza mahkemesi, Kuzey Kıbrıs’ta yabancılara tartışmalı Rum mülkü satışı ile bağlantılı olarak dolandırıcılık ve kara para aklama suçlamalarıyla yargıladığı Kıbrıslı Türk avukat Akan Kürşat’ı, kefaletle serbest bıraktı.
Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi-OCCRP’den Esra Aygın’ın davayla ilgili raporunun tamamı şöyle:
Kıbrıs Cumhuriyeti’nde bir mahkeme, Kıbrıs’ın kuzeyinde yabancılara Rum mülkü satışı ile bağlantılı olarak dolandırıcılık ve kara para aklama suçlamalarıyla yargıladığı Kıbrıslı Türk avukat Akan Kürşat’ı Cuma günü gerçekleşen duruşmada kefaletle serbest bıraktı. Akan mahkemede suçsuz olduğunu savundu. Mülkiyet, bölünmüş adada son derece derin politik bir meseledir.
Kürşat, yılbaşı gecesi tutuklandığı İtalya’dan Kıbrıs’a iade edildi. Avukat Akan Kürşat, 2011 yılında Kıbrıs’ın kuzeyindeki İngiliz alıcılara Kıbrıslı Rum mallarını satarak dolandırıcılık yapmaktan ve 2015 yılında İngiltere’de bu planla bağlantılı olarak zimmetine para geçirmekten hüküm giyen İngiliz vatandaşı Gary Robb’a hukuk danışmanlığı yapmakla suçlanıyor. Mahkeme, 75,000 Euro (80,685 ABD Doları) kefalet ödemesinin ardından kendisini kefaletle serbest bıraktı.
Bu mülklerin Kıbrıslı Rum sahipleri, 1974 yılında adanın tamamını Yunanistan’a bağlamayı amaçlayan Yunan destekli bir darbeye karşılık olarak adanın kuzeyini kontrol altına alan Türk ordusu tarafından yerlerinden edilmişlerdir. Adanın kuzey kesimi, Kıbrıslı Türkler tarafından yönetilen ve sadece Türkiye tarafından tanınan ayrılıkçı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni oluşturuyor. Kıbrıslı Rumlar ise adanın uluslararası alanda tanınan Kıbrıs Cumhuriyeti olan güney kesimini kontrol ediyor.
Adanın ayrılıkçı Kıbrıslı Türk kesiminin 1985 anayasası, Kıbrıslı Rum mülklerinin mülkiyetini devlete devrederek, kuzeyde bunların geliştirilmesi ve satışı için yasal bir zemin sunmuştur. Ancak Kıbrıs Cumhuriyeti’nde bu mülklerin kullanımı yasadışı kabul edilmektedir. Sonuç olarak, kuzeydeki Kıbrıslı Rum mülkleri, yasal belirsizliklerini yansıtacak şekilde, orijinal Kıbrıslı Türk mülklerinden daha ucuza satılmaktadır.
Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığına sahip olan Kürşat, mülk edinme ile bağlantılı suçlamalarla tutuklanan ilk Kıbrıslı Türk olup Lefkoşa Kaza Mahkemesi’nde yargılanmaktadır.
Kıbrıslı Türklerin ana muhalefetteki Cumhuriyetçi Türk Partisi Genel Başkanı Tufan Erhurman, avukata yönelik suçlamaları “mülkiyet meselesi üzerinden siyasi avantaj elde etme girişimi” olarak nitelendirdi. Kürşat’ın ortağı Fazilet Özdenefe, Kıbrıs Türk meclisinin başkan yardımcısı ve aynı partiyi temsil ediyor.
Kıbrıslı Rumlar Kıbrıs’ın kuzeyinde yaklaşık 188 bin hektar arazi bırakırken, Kıbrıslı Türkler güneyde yaklaşık 54 bin hektar arazi bırakmıştır. Mülkiyet hakları Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından teyit edilmiş olsa da, mülkiyet sorunu Kıbrıs sorununa siyasi bir çözüm bulmak için on yıllardır süren çabaların en karmaşık ve tartışmalı konularından biri olmuştur.
Kuzey Kıbrıs’ta son yıllarda yaşanan yabancı alıcı patlaması, Ukrayna’nın işgaline tepki olarak Batı’nın uyguladığı yaptırımlardan bu yana Rusların akın etmesiyle desteklendi.
Rus vatandaşları, yerel bankaların uluslararası Swift sisteminin bir parçası olmadığı ve Batı’nın Rusya’ya yönelik yaptırımlarını uygulamayan Türkiye üzerinden faaliyet gösterdiği Kıbrıs’ın kuzey kesiminde kolayca mülk satın alabiliyor. Rusya’nın resmi haber ajansı Itar Tass’a göre Ağustos 2023’te Kıbrıs’ın kuzey kesiminde yaklaşık 50.000 Rus yaşıyordu ve Kremlin Eylül ayında Türk kontrolündeki Lefkoşa’da bir mobil konsolosluk hizmetleri ofisi açtı.
Resmi rakamlara göre 2021 yılında toplam 1.179 yabancı, Kuzey Kıbrıs’taki yönetimin bakanlar kurulundan mülk satın alma izni aldı. Bu sayı 2022’de iki kattan fazla artarak 2.810’a, 2023’ün ilk sekiz ayında ise 2.969’a yükseldi.
Yabancı alıcılar üç mülkle sınırlıdır ve avukatların varlıklı müvekkilleri adına tröstler aracılığıyla birden fazla mülk tutması popüler bir alternatiftir. Bu mülkler resmi istatistiklere yansımıyor ve rakamlar Kıbrıslı Türk şirketlerin “sessiz yabancı ortaklarla” yaptığı alımları da içermiyor.
Son zamanlarda yabancı alıcılar aracılığıyla Kuzey Kıbrıs’a para akışı, asıl mülkiyete bakılmaksızın mülk alımları yoluyla kara para aklama konusunda endişelere neden oldu. Basında çıkan haberlere göre kuzeydeki yabancı mülk alıcıları arasında Rus mafya babası Victor Panyushyn, kaçak Stanislav Mitrushin ve Avustralyalı yeraltı dünyası patronu Mark Buddle da bulunuyor.
Erhurman canlı yayında “Yabancılara mülk satışındaki patlamanın bizim için sorun yaratacağını defalarca dile getirdik” dedi. “Gerekli tedbirler alınmadı” diye ekledi.
Kıbrıs Türk yönetimi Aralık ayında mülk satışlarıyla ilgili yeni şartlar içeren yeni bir kara para aklamayla mücadele yasasını kabul etti. Yeni önlemler arasında avukatların 30 gün içinde tröstlerin sahip olduğu mülklerin gerçek sahiplerini açıklamaları ve emlakçıların şüpheli işlemleri bildirmeleri gerekecek.
Kıbrıslı Rum yetkililer de konuya daha fazla odaklanacaklarının sinyallerini verdiler. Ocak ayında Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Nikos Christodoulides kuzeydeki Kıbrıs Rum mülklerinin satışını engelleme sözü verdi.
Hükümetin internet sitesinde yer alan açıklamaya göre 13 Ocak’ta “Yasadışılık yasadışılıktır ve Kıbrıs Rum mallarının gasp edilmesine karışan herkesi adalet önüne çıkarma çabamız hiçbir koşulda durmayacaktır” dedi. Üç gün sonra hükümet sözcüsü Konstantinos Letymbiotis, Kıbrıslı Rum yetkililerin Kıbrıslı Rum girişimci ve avukatların da olaya karışıp karışmadıklarını araştırdıklarını söyledi.
Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Kürşat için 2007 yılında yakalama emri çıkarması ancak yedi yıl sonra pasaportunu yenilemesi, yılbaşı gecesi İtalya’da tutuklanmasının zamanlaması konusunda soru işaretleri yarattı. Kıbrıs Rum polis sözcüsü Christos Andreou, Kürşat’ın tutuklama emrindeki tam adının kendisine verilen Kıbrıs Cumhuriyeti belgelerindekinden farklı bir şekilde yazılması nedeniyle bu kadar uzun süre tespit edilmekten kaçınmış olmasının muhtemel olduğunu söyledi.
Kıbrıs Cumhuriyeti Başsavcısı sorulara yanıt vermedi. Kürşat’ın iade avukatı Rikkos Mappourides dava hakkında yorum yapmayı reddetti.
Çeviri: Gazedda
