Son yıllarda mülteci sorunu ve terörizm gibi konularda büyük bölünme yaşayan Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde halk birliğin geleceğini belirleyecek siyasetçileri seçmek için sandığa gitti. 21 üye ülkede dün yapılan Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde Romanya ve İtalya dışında oy kullanma işlemi sona erdi.
Aşırı sağın yükselmesinden endişe duyan kıtada seçimlerin en büyük sürprizini Yeşiller yaptı. Almanya, Fransa ve İrlanda’da büyük başarı gösteren Yeşiller, Avrupa’nın önümüzdeki beş yıl boyunca hayata geçireceği politikaları belirlemede önemli rol oynayacak.
Son bir yıldır, İsveçli aktivist Greta Thunberg’in iklim değişikliğine karşı hükümetleri harekete geçirmek için başlattığı ‘okul grevi’ (Friday’s for Future) ve Britanya’dan başlayan Yokoluş İsyanı (Extinction Rebellion) gibi hareketlerin dünya çapında yaygınlaşması, dünya çapında geniş bir kamuoyunun dikkatini yönetenlerin çevre ve iklim politikaların çekmişti. Yeşiller’in oylarının artışında bu eylemlerin de etkili olduğu belirtiliyor.
Farklı ülkelerden Yeşiller partileri Avrupa Parlamentosu’na toplam 57 parlamenter gönderebilir. Bu geçtiğimiz döneme göre 5 parlamenter daha fazla. Yeşiller grubunun Avrupa Parlamentosu’nda altıncı grup olması öngörülüyor.
Almanya: İlk kez oy kullanan gençler, ‘Yeşil’ dedi
AB’nin 83 milyon nüfusu ile en kalabalık ülkesi olan Almanya’da Avrupa Parlamentosu seçimleri, Yeşiller ve sağ popülist Almanya İçin Alternatif Partisi’nin (AfD) zaferiyle sonuçlandı. Almanya Başbakanı Angela Merkel’i destekleyen Hıristiyan Demokrat Birlik Partisi (CDU) ve Hıristiyan Sosyal Birlik Partisi (CSU) sandık çıkışı anket sonuçlarına göre yüzde 28 oy aldı. Birlik 2014 seçimine göre yüzde 8 puan kaybetti.
Almanya Şansölyesi Angela Merkel’in Merkez Sağ partisinin Avrupa seçimlerinden birinci parti olarak çıkması bekleniyor. Ancak tarihi çıkış yapan Yeşiller Partisi karşısında daha önce hiç olmadığı kadar oy kaybına uğradı. İkinci sırada yer alan Yeşiller, oylarını büyük oranda artırdı. Yüzde 20,5-22 aralığında yer alan Yeşiller Partisi’nin 18-19 parlamenter çıkarması bekleniyor.
Yeşiller’in 2014’teki oy oranı yüzde 10.7’ydi. İlk kez oy kullanan gençlerin Yeşiller Partisi’ni tercih ettiği belirtiliyor. Yeşiller Partisi Milletvekili Cem Özdemir sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada kin, milliyetçiliğe karşı Avrupa’yı savunan bir düşüncenin bu seçimlerde galip geldiğini belirterek iklim korumasının en önemli bir konu olduğunu ve bu konuda Avrupa Parlamentosu’nda önemli çalışmalar yapılacağını söyledi.
Aşırı sağcı Almanya için Alternatif Partisi (AfD) de oyunu yüzde 7’den yüzde 10.5’e çıkardı. Berlin’de Başbakan Merkel’in koalisyon ortağı olan Alman Sosyal Demokrat Partisi de seçimlerden (SPD) tarihi bir yenilgiyle ayrıldı,.
Almanya, Avrupa Parlamentosu’nda 751 sandalyeden 96’sına sahip. İlk sonuçlara göre, Türkiye kökenli SPD üyesi İsmail Ertuğ ve Sol Parti’den Alev Demirel Avrupa Parlamentosu’na seçilmeyi garantiledi. Seçime katılım oranı yüzde 59’a yükselen Almanya’da 2014 seçimlerinde katılım oranı yüzde 48,1 civarındaydı.
Fransa: Yeşil dalga geliyor
Fransa seçimlerinde tıpkı Almanya’da olduğu gibi Yeşiller sürpriz bir sonuç elde etti. Ülkede aylardır yaşanan ekonomik kriz ve sosyal çalkantıların ardından yapılan Avrupa Parlamentosu seçimlerinde zafer, beklendiği gibi, yüzde 24 oy alan, Marine Le Pen’in partisi, aşırı sağ Ulusal Bütünleşme hareketinin (Rassemblement National-RN) oldu. Emanuel Macron’un iktidar partisi Cumhuriyete Yürüyüş (La Republique en Marche- LREM) ise yüzde 22,40 oyla ikinci sırada yer aldı. Seçimlerde en büyük sürprizi ise ülkenin üçüncü büyük partisi olmayı başaran Yeşiller (EELV) yaptı. Yüzde 12.8 oy olan Yeşiller, merkez sağ Cumhuriyetçileri (yüzde 8.3) geride bıraktı. Sosyalist Parti ise yüzde 6.7 oranında oy aldı. Partilerin Avrupa Parlamentosu’na göndereceği tahmini milletvekili sayısı ise şöyle: Aşırı sağ RN 22-26, iktidardaki LREM-MODEM ittifakı 20-24, Yeşiller EELV 11-14, merkez sağ LR 7-10, sosyalistler 5-8, radikal sol LFI 5-8.
Jannick Jadot ve eşi.
Ülkenin 3’üncü partisi olan Yeşiller’in kampanyasını yöneten liste başı Yannick Jadot, sonuçların ardından, “Almanya’da, Belçika’da ve şimdi de Fransa’da halkımız çevre sorunlarının Avrupa’nın merkezinde ele alınmasını istiyor. Avrupa’da yeşil dalga geliyor” dedi.
Sonuçların açıklanmasının ardından basının karşısına geçen Marine Le Pen, Cumhurbaşkanı Macron’a çağrıda bulunarak parlamentoyu feshedip erken seçime gidilmesini istedi.
İrlanda: Sürpriz çıkış
İrlanda Yeşiller Partisi sürpriz bir çıkış yaparak yüzde 23 oy topladı. Bu oran ile İreland Green Party, Avrupa Parlamentosu’nda 1 ila 3 sandalye kazanabilir. İrlanda, Britanya’nın ardından iklim değişikliği için acil durum ilan eden ikinci ülke olmuştu. Avrupa Birliği taraftarı İrlandalı başbakan Leo Varadkar’in partisi Fine Gael ise birinci sırada.
427 milyon seçmen
Yaklaşık 427 milyon seçmenin kayıtlı olduğu AP seçimlerinde, seçmenler 23 Mayıs’ta Britanya ve Hollanda, 24 Mayıs’ta İrlanda ve Çekya, 25 Mayıs’ta Slovakya, Malta ve Letonya’da oylarını kullanmıştı. Dün sandık başına giden Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, İspanya, İsveç, Güney Kıbrıs Rum Kesimi, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Polonya, Portekiz, Slovenya ve Yunanistan’da oy kullanma işlemi sona erdi. AP seçimlerine katılım sadece Belçika, Lüksemburg, Bulgaristan, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nde zorunlu olurken diğer 23 ülkede serbest bırakıldı.
Kesinleşmemiş sonuçlara göre, ülkelere göre alınan bazı sonuçlar şöyle:
İspanya: Sosyalistler açık ara önde
İspanya’da Pedro Sanchez liderliğindeki Sosyalist Parti, AP seçimlerinde oyların yaklaşık yüzde 33’ünü aldı. Merkez sağ Halk Partisi (PP) ise yüzde 20’de kaldı.
Britanya: Brexit Partisi zafer ilan etti, İşçi Partisi ve Muhafazakarlarda büyük kayıp
Nigel Farage’nin partisi Brexit yalnızca birkaç ay önce kurulmuştu.
Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılma sürecini (Brexit) tamamlayamadığı için Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerine katılmak zorunda kalan Britanya’da iktidardaki Muhafazakar Parti ve ana muhalefetteki İşçi Partisi büyük kayıp yaşadı. Henüz kesinleşmeyen sonuçlara göre seçimin galibi, yalnızca birkaç ay önce kurulan ve yüzde 31 oy alan Brexit Partisi oldu. Parti, Brexit referandumu sürecinde ayrılık için kampanya yapan fakat sonra çeşitli bölünmeler yaşayarak oy kaybeden Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi’nden (UKIP) ayrılanlar tarafından kurulmuştu. Partiye, bir dönem UKIP’i de yöneten Nigel Farage liderlik ediyor.
İkinci sırayı yüzde 20 oyla, AB yanlısı Liberal Demokratlar aldı. İktidardaki Muhafazakar Parti’nin oyu ise yüzde 9,1’e geriledi ve beşinci sırada yer aldı. Bu, 1832’den beri en düşük oran.
İtalya: Zafer göçmen karşıtı Salvini’nin
İtalya’da AP seçimlerinin galibi göçmen karşıtı, aşırı sağcı Lig partisi oldu. Matteo Salvini liderliğindeki parti, sandık çıkışı anketlerine göre %26 – %31 oranında oy aldı. Koalisyonun diğer ortağı popülist 5 Yıldız Hareketi ise yüzde 18.5 – 23.0 bandında kaldı. Öte yandan muhalefetteki Demokratik Parti, 5 Yıldız Hareketi’ni geride bırakarak ikinciliğe yükseldi. PD’nin yüzde 20.5-25.0 oranında oy alması bekleniyor.
Macaristan: Orban önde
Macaristan’da Başbakan Viktor Orban’ın Fidesz partisi ilk tahminlere göre en güçlü parti konumunda. Nezepont anket şirketinin açıkladığı ilk sonuçlara göre iktidardaki Fidesz partisi oyların yüzde 56’sını alarak açık farkla önde bulunuyor. Orban, mülteci karşıtlığıyla tanınıyorve Avrupalı politikacılar tarafından ‘popülist’ olarak eleştiriliyor.
Yunanistan: Muhalefet önde, Çipras’tan erken seçim çağrısı
Sandık çıkışı anket sonuçlarına göre Yunanistan’da muhalefette bulunan muhafazakar Yeni Demokrasi Partisi yüzde 32-36 arasında oy aldı. Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’ın partisi Syriza, geçen AP seçimlerine kıyasla oyunu yüzde 0,4 artırsa da yüzde 25-29 aralığında kaldı. Sonuçları görmezden gelemeyeceklerini söyleyen Başbakan Aleksis Çipras, erken seçim çağrısında bulundu. Ilımlı sol eğilimli olarak görülen Değişim Hareketi KINAL’ın oylarının yüzde 7 ile 9 civarında olacağı tahmin ediliyor. Aşırı sağcı Altın Şafak’ın oyları ise yüzde 5 ile 7 arasında kaldı.
