Antarktika buz sahanlığının altındaki yaşam da risk altında

Birleşik Krallık ve Almanya‘dan bilim insanları tarafından yazılan yeni bir makaleye göre, Antarktika’nın buz sahanlığının altında, tam bir karanlıkta binlerce yıldır gelişen ekosistem, beklenenden de zengin. 

Makalenin baş yazarı, Birleşik Krallık Antarktika Araştırmaları grubundan deniz biyoloğu David Barnes, “Bu aşırı koşullarda yaşayan bu kadar çok yaşam formunun keşfi tam bir sürpriz ve bize Antarktika deniz yaşamının ne kadar eşsiz ve özel olduğunu hatırlatıyor” dedi: 

“Bu ortamda hiç bir bitki veya alg yaşamıyor, ancak çoğu mikro alg (fitoplankton) ile beslenen pek çok hayvan türünün kanıtını bulmamız şaşırtıcı. O halde asıl soru bu hayvanlar burada nasıl hayatta kalıyor ve gelişiyor?”

Beklenenden zengin bir yaşam

Araştırmacılar, 2018’de Doğu Antarktika‘daki nispeten küçük Ekström Buz Sahanlığı üzerinde biri 192 diğeri, 110 metre derinliğinde ki sondaj yapmak için sıcak su kullandı. Buzun altındaki  karanlık, soğuk ve yiyecek kıtlığı olan yerde buldukları hayat belirtileri ise 49 farklı cinse ait 77 tür oldu: Bryozanlar, Melicerita obliqua,  ve serpulid solucanlar…

Tüm bu canlılar sabit bir yerde duruyor ve tüylü dokunaçlarla etraflarında akan sudaki organik madde parçacıklarını yakalıyor. Bu da güneş ışığına bağlı algler gibi bir tür besin kaynağının bu tabakasının altına bir şekilde girebildiğini gösteriyor.

Araştırma ekibi, en yakın açık su kaynağının 9,6 kilometre (6 mil) uzakta olduğu düşünüldüğünde, bu durumun oldukça şaşırtıcı olduğunu kaydetti. Makalede, “En az binlerce yıldır sürekli karanlığa rağmen, buz sahanlığını kenarlarından 700 km uzakta bile yaşam gözlemlendi. Buz sahanlıkları altındaki yaşamın son derece yoksul olduğu düşünülüyordu. Buna rağmen her iki sondaj sahasında bulduğumuz biyolojik çeşitlilik, açık deniz Antarktika kıta sahanlığı örnekleri için bile yüksek” ifadeleri kullanıldı.

Araştırmacılar uzun zaman önce ölmüş parçaların yaşlarını tespit etmek için karbon tarihleme çalışması da gerçekleştirdi.

5.800 yıldır oradalar

Alfred Wegener Kutup ve Deniz Araştırmaları Enstitüsü‘nden jeolog Gerhard Kuhn, “Araştırmada karşılaştığımız başka bir sürpriz de burada ne kadar uzun bir yaşam sürdüğünü bulmuş olmamızdı. Bu deniz dibi hayvanlarının ölü parçalarının karbon tarihlemesi 5800 yıla kadar geri gidiyor” diye konuştu.

Yeni bilgiler, canlıların toprak bulunmayan küçük alanlarda yaşadığını, deniz buzu ile çevrili açık su alanlarının ise fitoplanktonun gelişmesine ve daha sonra buzun çok altındaki bu canlıları beklemesine neden olduğunu gösteriyor.

Bu ekosistemlerin şimdiye kadar inanılmaz derecede uzun ömürlü olmasına rağmen, araştırmacılar gelecekleri konusunda tedirgin. “Çoğu yerde soğuk, karanlık ve yiyecek kıtlığı olabilir” denilen makalede, “Ancak dünyadaki en az rahatsız edilen habitat, küresel ısınma nedeniyle buz altı koşulları ortadan kalktığından soyu tükenen ilk habitat olabilir” ifadeleri kullanılıyor.