Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kıbrıs’ta 19 Haziran 2021 ile 15 Aralık 2021 tarihleri arasında yaşanan önemli gelişmeleri içeren taslak raporunda, “Kıbrıs’ta resmi müzakerelerin yeniden başlamasına yönelik ilerleme kaydedilmemesinin, adada yeni gerçekler için olanak yaratmaya devam ettiğini” belirtti.
Türk Ajansı Kıbrıs’ın (TAK) ulaştığı raporda Guterres ayrıca, geçiş noktalarında aşamalı olarak iki taraf arasındaki kısıtlamaların kaldırılmasının karşılıklı etkileşimi artırmamış olmasından duyduğu endişeyi dile getirerek, toplumdan topluma güven inşa edilmesinin desteklenmesinin ve Kıbrıslıların günlük yaşamlarını etkileyen konularda iş birliğinin daha fazla geliştirilmesinin “esas” olduğunu vurguladı.
“Daha fazla işbirliği mümkün… Liderler diyalogu sürdürmeli”
Antonio Guterres, raporunda, liderlere ve temsilcilerine diyaloğu sürdürme ve Özel Temsilcisi ve Özel Danışman Vekili ile yapılan haftalık üçlü görüşmeler aracılığı olmak da dahil bir birleriyle müdahil olma çağrısında bulundu. Guterres, şu ifadelerde bulundu:
“Şu anki zorluklara rağmen, liderleri ve temsilcilerini; diyalogu sürdürmeye ve, güven artırıcı önlemlerde ilerleme kaydedilmesi ve adada gerilimi artırma eğilimi olan süregelen sorunların çözümlenmesi platformlarından biri olan Özel Temsilcim ve Özel Danışman Vekilim ile haftalık üçlü görüşmelerin sürdürülmesi de dahil, birbirleriyle müdahil olmaya cesaretlendiriyorum.”
Guterres, raporunda ayrıca, liderlerin ve temsilcilerinin; teknik komitelere yapıcı diyalogu sürdürmeleri ve somut sonuçlar ortaya çıkarmaları için siyasi destek sağlamalarının “kritik önem” taşıdığını da belirterek, “Daha fazla iş birliği mümkün iken ve olması gerekirken, 5G ve bir taraftan diğer tarafa geçişlerde gerekli koşulların süregelen uyumlaştırılması konuları da dâhil bu raporlama dönemindeki başarıları memnuniyetle not ediyorum” dedi.
Guterres, “Liderleri, iki toplum arasında daha fazla doğrudan teması ve iş birliğini cesaretlendirmeye ve bu yöndeki çabalara yönelik somut destek vermeye çağırıyorum” ifadelerini de kullandı.
Raporda, kültürel ve diğer iş birliklerinin kısıtlı kaldığına da işaret eden Guterres,: “Şahsımın ve Güvenlik Konseyi’nin tekrarlanan çağrılarına rağmen, Kıbrıs’ta iki taraf arasında daha fazla ekonomik ve sosyal eşitlik sağlanmasına; ekonomik, kültürel ve diğer iş birliklerinin genişletilmesi ve derinleştirilmesine yönelik çabaları kısıtlı kaldı” ifadelerinde bulundu.
“Yeşil Hat Tüzüğü’nün tam uygulanmasının önemli katkısı olur”
Avrupa Konseyi’nin “Yeşil Hat Tüzüğü” olarak da bilinen (EC) No. 866/2004 sayılı tüzüğünün “tam uygulanmasının ticaret hacmini yükseltmeye önemli katkısı olacağını ve yenilenmiş bir enerji ile yürütülmesi gerektiğini” ifade eden Guterres, “Ada genelinde artan ticaret, daha derin ekonomik, sosyal, kültürel, spor ve diğer alanlardaki bağlar ve ilişki ile birlikte, toplumlar arası güveni artıracak ve Kıbrıstürklerin izolasyonlarla ilgili endişelerine yanıt vermeye yardımcı olacaktır” dedi.
“Kıbrıs’ta müzakere edilmiş bir anlaşmaya ulaşma olasılığına ilişkin inancım düşmeye devam ediyor”
Guterres, Güvenlik Konseyi’ne sunduğu İyi Niyet Misyonu raporunda, bir önceki raporundan bu yana, Kıbrıs’ta müzakere edilmiş bir anlaşmaya ulaşma olasılığına olan düşük inancının düşmeye devam ettiğini söyledi.
Müzakere zeminine ilişkin taraflar arasındaki farklı tutumlara işaret eden Guterres, raporlama sürecinde, taraflardan “olumlu yankı uyandıracak hiçbir uyumlu mesajın gelmediğini” kaydetti.
Guterres, iki liderin 14 Aralık’ta Lefkoşa’da verilen resepsiyona katılımının “olumlu bir mesaj” olduğunu ifade ederek, “iki lideri ve temsilcilerini bir birleriyle ve Birleşmiş Milletler ile müdahil olmaya devam etmeleri için cesaretlendiriyorum” dedi.
“AB onaylı aşıların Kıbrıslıtürk toplumuna transfer oranı düşük kaldı”
Raporunda, Avrupa Birliği tarafından Kıbrıslıtürklere sağlanan koronavirüs (Kovid-19) aşıları ve Kıbrıslıtürklerin AB Dijital Covid Sertifikasına eşit erişim konularında yaşadıkları zorluklara da değinen Guterres, bu konuda şu ifadelerde bulundu:
“Avrupa Birliği-onaylı aşıların Kıbrıslıtürklere transfer oranı düşük kalırken, Sağlık Teknik Komitesi iki taraf arasında aşıların transferini gözetmede aracı olmaya devam etti. Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’ne göre, 15 Aralık itibarıyla, 1,956,023 doz aşı Kıbrıs Cumhuriyeti yetkilileri tarafından alınmış ve Teknik Komiteye göre bu aşıların 234,038 dozu kuzeye aktarılmıştır. Kıbrıslıtürklerin AB Dijital Covid Sertifikası’na eşit erişimini sağlamaya yönelik çalışmalar sürmektedir, ancak önemli zorluklarla karşılaşılmaya devam etmektedir.”
“Kıbrıslıtürklerin AB Dijital Covid Sertifikası’na etkin ve eşit erişim sağlanması süreci yavaş ilerlemektedir”
Guterres raporunda devamla şunları kaydetti:
“Sağlık Teknik Komitesi’nin Kovid-19 önlemleri kapsamında epidemiyolojik verileri düzenli bir şekilde teati etmesini ve koordinasyonunu memnuniyetle karşılıyorum. Geçiş kapılarındaki kısıtlamaların uyumlaştırılması önlemleri ve kısıtlamaların düzenlenmesine rağmen, AB onaylı aşıların orantılı transferi konusunda önemli zorluklar devam ediyor. Kıbrıslıtürklere AB Dijital Kovid Sertifikası’na etkin ve eşit erişim sağlanması görüşmeleri devam ederken, süreç yavaş ilerlemektedir, ve öncelikli bir mesele olarak bu daha fazla çaba gereklidir”.
Teknik komitelerin çalışmaları canlandırılmalı
Guterres, İyi Niyet Misyonu Raporu’nda teknik komitelere ilişkin şunları belirtti:
“Kıbrıslırum ve Kıbrıslıtürk liderleri ve temsilcilerini, güven artırıcı önlemler konusunda birlikte çalışmaya ve Kıbrıslıların günlük yaşamlarını iyileştirilmesine yönelik teknik komitelerin çalışmalarını canlandırmaya devam etmeleri için güçlü bir şekilde teşvik ediyorum” dedi.
Liderlere ve temsilcilerine, terminolojiyle ilgili olanlarda dahil, mevcut zorluklardan uzaklaşarak, tüm komitelere pratik ve siyasi destek ve rehberlik etme çağrısında da bulunan Guterres, bu diyalog ve yakınlaşma mekanizmalarının büyük önem arz ettiğini kaydetti.
