Livin’ la Griva Loca | Marinos Nomikos | To Thema [GR-TR]

“Kahraman Dhigenis’e hain demeye nasıl cüret ederler?” Bugünkü ‘Animeros Politis’ adlı radyo yayınında ‘Politis’e gelen öfkeli telefon, Kıbrıs’ın yok edicisi hakkındaki her türlü tartışmayı karakterize eden mantığın anlamsızlığını doğrulamaya hizmet ediyor. Gerçek şu ki, Grivas hakkında çok daha kötü şeyler söyledim (hak ettiği yerin tarihin tuvaleti olduğu gibi), ancak ülkemize sözde bir ultra-vatansever tarafından ihanet edilmesi çok daha fazla acı veriyor. Geride kalan pişmanlık duygusundan yoksun takipçileri hâlâ inkar içinde yaşıyor olsalar bile.

70’li yılların başında komaya girip 2025 yılında uyanan biri televizyonu açtığında, Makarios ve Grivas’ın hâlâ tüm siyasi tartışmaları tekelinde tuttuğu, Goodbye Lenin ‘in sürrealist Kıbrıs versiyonuyla karşılaşırdı. Geçmişin derinliklerinden gelen bu lakırdılara karşı çıkan bazı sesler duyulsa da, gerçek şu ki, genel geçer terimlerle konuşan ve mikro-politik nedenlerle Grivas’ın DİSİ tarafından mezardan çıkarılmasını açıkça kınamayan herkes, tartışmayı 21. yüzyıla taşımakla gerçekten ilgilenmiyor; bunun yerine, onu EOKA B ahmaklarının kurucusundan mümkün olduğunca uzağa götürmek istiyor. Aslında eşit mesafeyi korumak, “evet, ama..” demek ve gri alanlardan bahsetmek her zaman karanlığı beslemektedir. Başkan’ın da söyleyebileceği gibi, açıkça öyle (bu yıl Grivas’ın anıtına aşırı sağcı Göç Bakanı ile hükümet irtibat görevlisini göndererek pisliği temizledi – orada öylece oturup somurtacak değildi!)

Bugünkü haliyle DİSİ’nin Grivas’ın bu yılki anma töreninde yer almayacağına gerçekten inanan her kimse, muhtemelen gerçeklikle hiçbir bağlantısı yoktur. Seçmenlerin, Trumpizm’in hakimiyet kurmasının ardından yükselen ve normalleşen aşırı sağa doğru sürekli kaymasıyla (ve bu seçmenlerin partinin iki eski lideri tarafından yetiştirildiklerini unutmayalım), anma töreninde sadece bulundukları ve -ne bileyim- onun onuruna ‘Grivas Dhigenis: Bir Müzikal’i sahnelemedikleri için şükretmeliyiz. Evet, o kadar çaresizler. ELAM’a kayabilecekleri korkusuyla en uç ve marjinal kitlenizin en bayağı içgüdülerine hitap etmeye çalışmak, en düşük ve en ucuz siyaset türüdür – sanki adada bilmediğimiz başka bir siyaset türü varmış gibi. DİSİ’nin ne-olursa-olsun-bir-numaralı-parti-konumumuzu-kaybedemeyiz mantığıyla aşırı sağa yönelmesi artık resmen bir gerçek (üstelik her şey Pelekanos’un yerine geçen Başkan Yardımcısı Karousos ile başladı) ve umalım ki Grivas’ın (yine) hortlamasıyla işler daha da kötüye gitmesin.

Geçmişle flört etmek esas olarak en büyük iki partinin işine yaramaktadır ve bu partiler ne yazık ki hâlâ iki baskın ideolojiyi temsil etmektedirler, her ne kadar katı, çorak ve hükümsüz kalmış olsalar da (Sağ ve Sol). Çoğu batı ülkesinde bunlar evrim geçirmiş ve günü yakalamışken, Kıbrıs’ta hala Soğuk Savaş günlerinin zihniyet ve retoriği devam etmektedir. DİSİ, Grivas ve diğer fosilleri vatansever sağı toparlamak için kullanırken, AKEL de Grivas’ı AKEL dışında kendisiyle flört etmeyi düşünebilecek her demokrat ve liberal vatandaş için bir öcü olarak kullanıyor. Haksız da sayılmazlar. DİSİ’nin tek tük ilerici çıkışları sizi bir süreliğine kandırabilir, ta ki Grivas’ı anma töreni gibi olaylar sizi ELAM tef çalarken beceriksizce dans eden bir DİSİ’nin acımasız gerçekliğine geri götürene kadar. Çünkü sözde modernleştirici, Avrupa’ya öncülük eden DİSİ partisinin geldiği nokta budur: ELAM ile kimin daha üstün olduğuna dair sürekli bir sidik yarışı. Vatanseverlik. Glafkos (Kleridis) sadece mezarında takla atmıyor, break-dans yapıyor! Ne yazık ki DİSİ’nin çöküşü ne kadar trajikse, AKEL’in Grivas’tan bahsedildiğinde saplantılı bir şekilde tetiklenmesi de o kadar trajikomik. Gördüğünüz gibi, artık bize didaktik bir şekilde DİSİ’nin geçmişte ne kadar sıkışıp kaldığını göstermeleri yeterli değil; kendi tuzaklarından ne kadar kaçabildiklerini göstermeleri gerekiyor. Ve tabii ki burada her ikisi de ağır bir yenilgiye uğruyor. Geçmiş takıntısı iki yönlü bir yoldur ve her biri bir kulvara girmiş, ters yöne yarışmaktadır.

Sonuç olarak, talep devam ettiği sürece, en büyük iki parti geçmişin cesetlerini formalin içinde muhafaza edecek ve tapınılacak azizlerin kalıntıları gibi sergileyeceklerdir. Tarih oradadır; öğretilir, incelenir, analiz edilir, taklit edilemez ya da silinemez. Ancak bugünün her bir  tartışması önümüzdeki elli yıl boyunca tekelde kalacaksa başımız büyük belada demektir!!!

Bu köşe yazısı ilk defa 28.01.2025 tarihinde yayımlanmıştır.

Livin’ la Γρίβα Loca

“Πως τολμάει να αποκαλεί προδότη τον ήρωα Διγενή;”. Το οργισμένο τηλεφώνημα που δέχθηκε ο “Πολίτης” κατά τη διάρκεια της σημερινού ραδιοφωνικού “Ανήμερου Πολίτη” απλά επιβεβαιώνει τη λογική αυγά-στον-τοίχο που χαρακτηρίζει οποιαδήποτε συζήτηση γύρω από τον ολετήρα της Κύπρου. Η αλήθεια είναι πως είπα πολύ χειρότερα για τον Γρίβα (όπως πχ ότι η θέση που του αρμόζει είναι στον απόπατο της Ιστορίας) όμως είναι η προδοσία της πατρίδας από έναν υποτιθέμενο υπερπατριώτη που τσούζει περισσότερο. Κι ας ζουν ακόμα στην άρνηση οι εναπομείναντες αμετανόητοι οπαδοί του.

Αν κάποιος έπεφτε σε κώμα κάπου στα early ’70s και ξυπνούσε το 2025 με το που άνοιγε την τηλεόραση θα ζούσε τη σουρεαλιστική, κυπριακή εκδοχή του Goodbye Lenin όπου Μακάριος και Γρίβας εξακολουθούν να μονοπωλούν κάθε πολιτική συζήτηση. Ναι μεν ακούγονται διάφορες φωνές κατά της παρελθοντολογίας όμως ας μην κρυβόμαστε, όποιος μιλάει γενικά και δεν στηλιτεύει ξεκάθαρα το ξεθάψιμο του Γρίβα από τον ΔΗΣΥ για μικροπολιτικούς λόγους, δεν τον ενδιαφέρει πραγματικά να επαναφέρει τη συζήτηση στον 21ο αιώνα αλλά να την απομακρύνει όσο περισσότερο μπορεί από τον ιδρυτή της ΕΟΚΑ Βλήτα. Είπαμε, ο ισαποστακισμός, τα ναι μεν αλλά και τα γκρίζα ευνοούν πάντα το μαύρο. Ξεκάθαρα που θα έλεγε και ο Πρόεδρος (που καθάρισε φέτος στέλνοντας στο μνημόσυνο του Διγενή τον κυβερνητικό liaison με την ακροδεξιά Υπουργό Μετανάστευσης – όχι θα κάτσει να σπάσει).

Όποιος στ’ αλήθεια πίστευε πως ο σημερινός ΔΗΣΥ δεν θα ήταν σούμπιτοι στο φετινό μνημόσυνο του Γρίβα, μάλλον δεν έχει επαφή με την πραγματικότητα. Με τη σταθερή αιμορραγία ψηφοφόρων προς την ανεβασμένη και κανονικοποιημένη μετά την κυριαρχία του Τραμπισμού ακροδεξιά (την οποία ας μην ξεχνάμε πως ανάγιωσαν οι δύο Τέως του κόμματος) πάλι καλά να λέμε που παραβρέθηκαν απλά στο μνημόσυνο και δεν ανέβασαν ξέρω γω το “Γρίβας Διγενής: The Musical” προς τιμήν του. Ναι, τόσο απελπισμένοι είναι. Το να απευθύνεσαι στα ταπεινότερα ένστικτα του πλέον ακραίου και περιθωριοποιημένου κοινού σου από φόβο μη τυχόν και μετακινηθεί προς ΕΛΑΜ μεριά, είναι το χαμηλότερο και φθηνότερο είδος πολιτικής αλλά σάμπως και υπάρχει και άλλου είδους στο νησί και δεν το ξέρουμε; Η ακροδεξιά στροφή του ΔΗΣΥ με το σκεπτικό δεν-χάνουμε-την-πρωτιά-no-matter-what είναι κι επίσημα γεγονός (το έναυσμα έδωσε άλλωστε και ο Πελεκάνος-στη-θέση-του-Πελεκάνου αντιπρόεδρος Καρούσος) κι ας ελπίσουμε να μη ζήσουμε χειρότερα από (ακόμα ένα) βρυκολάκιασμα του Γρίβα.

Η παρελθοντολαγνεία ωφελεί κυρίως τα δύο μεγάλα κόμματα που δυστυχώς ακόμα εκπροσωπούν τις ισάριθμες κυρίαρχες ιδεολογίες, έστω στην αγκυλωμένη, στεγνή και απαρχαιωμένη οριοθέτησή τους (Δεξιά και Αριστερά ενώ έχουν εξελιχθεί και εκσυγχρονιστεί στις περισσότερες χώρες της Δύσης, στην Κύπρο άγονται και φέρονται με νοοτροπία και ρητορική εποχής του Ψυχρού Πολέμου). Ο ΔΗΣΥ χρησιμοποιεί τον Γρίβα και άλλα απολιθώματα για να μαντρώνει τον πατριωτικό χώρο ενώ η Εζεκία Παπαϊωάννου ως μπαμπούλα για κάθε δημοκράτη, φιλελεύθερο πολίτη εκτός ΑΚΕΛ που σκέφτηκε να φλερτάρει με τον πρώτο. Δεν έχουν κι άδικο. Κάποιες σποραδικές προοδευτικές αναλαμπές του ΔΗΣΥ σε ξεγελούν για λίγο μέχρι που φάσεις σαν το μνημόσυνο του Γρίβα σε επαναφέρουν στη στυγνή πραγματικότητα μιας Πινδάρου που χορεύει αδέξια ενώ το ΕΛΑΜ χτυπάει το ντέφι. Γιατί εκεί κατάντησε ο υποτίθεται εκσυγχρονιστικός, ευρωπαϊκός, ηγετικός Συναγερμός: σε ένα διαρκές pissing contest με το ΕΛΑΜ για το ποιος τον έχει μεγαλύτερο. Τον πατριωτισμό. Τα κόκκαλα του Γλαύκου δεν τρίζουν απλά, χορεύουν μπρέικ ντανς στον τάφο! Δυστυχώς όσο τραγική είναι η κατάντια του ΔΗΣΥ άλλο τόσο -τραγελαφική- είναι το ψυχαναγκαστικό triggering του ΑΚΕΛ στην παραμικρή αναφορά του Γρίβα. Βλέπετε, δεν αρκεί πια να μας υποδεικνύουν με διδακτικό ύφος πόσο εγκλωβισμένος στο παρελθόν είναι ο ΔΗΣΥ αλλά πόσο έχουν απεγκλωβιστεί οι ίδιοι. Κι εδώ είναι φυσικά που αμφότεροι ηττούνται πανηγυρικά. Η παρελθοντολαγνεία είναι δρόμος διπλής κατεύθυνσης και ο καθένας τους έπιασε από ένα ρεύμα και τρέχει με την όπισθεν.

Εν κατακλείδι, όσο θα υπάρχει ζήτηση τα δύο μεγάλα κόμματα θα συντηρούν στη φορμόλη τα πτώματα του παρελθόντος και θα τα περιφέρουν σαν σκήνωμα για προσκύνημα. Η Ιστορία είναι εκεί, διδάσκεται, μελετάται, αναλύεται, δεν παραχαράζεται, ούτε διαγράφεται. Όμως αλίμονό μας εάν θα μονοπωλεί κάθε γαμημένη συζήτηση του σήμερα και για τα επόμενα 50 χρόνια!