Sızdırılmış belgeler, bir Rus siyasetçi tarafından kurulan Moskova merkezli hukuk firması ile eski Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis tarafından kurulan Nicos Chr. Anastasiades & Partners hukuk firması arasında, uzun süreli profesyonel bir ilişki olduğunu gösteriyor.
Kıbrıs Araştırmacı Habercilik Ağı (CIReN)‘ndan Kyriakos Pieridis ve Tatiana Tkachenko tarafından yayımlanan araştırma haberine göre şirketler, 1990’lı yıllardan itibaren ve 2018 yılına kadar birbirlerine müvekkiller yönlendirirken, bazı müvekkilleri de ortak şekilde temsil etti.
Anastasiadis, CIReN’e e-posta ile yanıt vererek, “Diğer ülkelerdeki birçok firma ile olduğu gibi, Sayın Makarov & Tobak’ın hukuk firmasıyla 1993’ten beri bir işbirliğinin yürütüldüğü bir gerçektir, dedi.
CIReN’in araştırma haberinde MeritServus’tan sızdırılmış belgeler arasında bulunan ve hukuk firmasının ortağı Stathis Lemis tarafından 2002-2005 yılları arasında imzalanmış olan birkaç mektupta, hem Makarov hem de Tobak, Nicos Chr. Anastasiades & Partners hukuk firmasının “danışmanları” olarak anıldığına dikkat çekiliyor. Aynı belgelerin Makarov & Tobak hukuk firmasını, Anastasiadis’in firmasının “Moskova Ofisi” olarak tanımlıdığı ortaya çıkarılıyor.
Kıbrıs Araştırmacı Habercilik Ağı (CIReN)’nın araştırma haberinin tamamı şöyle:
Ana Bulgular:
-Andrey Makarov & Alexander Tobak hukuk firması, Vladimir Putin’i destekleyen iktidardaki Birleşik Rusya partisi üyesi Rus parlamenter Andrey Makarov ve Rus avukat Alexander Tobak tarafından kuruldu. Makarov, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali üzerine 2022’de Avrupa Birliği tarafından yaptırımlara tabi tutuldu.
-Makarov, Mayıs 1994’te, Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin’in Sovyet devlet işletmelerini özelleştirdiği dönemde Kıbrıs’ı ziyaret etmişti. Yeltsin’in bu politikası, günümüzde yaygın olarak ‘oligarklar’ adı verilen yeni bir Rus iş adamları sınıfı yarattı. O zamanlar Demokratik Seferberlik – DISY milletvekili olan Anastasiadis, Rus milletvekiline, Temsilciler Meclisi’nin o zamanki Başkanı Alexis Galanos ile yaptığı toplantıda eşlik etti.
-Limasol merkezli MeritServus finansal hizmetler şirketinden sızdırılmış olan belgeler, Anastasiadis’in hukuk firmasının, Mart 1997’de bir MeritServus müşterisini Makarov & Tobak hukuk firmasına yönlendirdiğini gösteriyor.
-Bir müvekkile hitaben yazılan ve Anastasiadis hukuk firmasının eski bir ortağı tarafından imzalanan bir mesajda, “Mektubunuz için teşekkür ederim. Moskova’da Sayın A. Makarov ve A. Tobak’a ait Hukuk Firmasını şiddetle tavsiye ederiz,” deniyor.
MeritServus’tan sızdırılmış belgeler arasında bulunan ve hukuk firmasının ortağı Stathis Lemis tarafından 2002-2005 yılları arasında imzalanmış olan birkaç mektupta, hem Makarov hem de Tobak, Nicos Chr. Anastasiades & Partners hukuk firmasının “danışmanları” olarak anılıyor. Aynı belgeler, Makarov & Tobak hukuk firmasını, Anastasiadis’in firmasının “Moskova Ofisi” olarak tanımlıyor.
2018’de ortak bir müşterileriyle ilgili yazışmada, Moskova hukuk firmasının kıdemli yöneticisi ve ortağı Tobak tarafından imzalanmış bir referans mektubu yer alıyor. Bu mektubun altında, Nicos Chr. Anastasiades hukuk firması, Moskova hukuk firmasının “Kıbrıs ofisi” olarak anılıyor.
Anastasiadis, sorularımıza e-posta ile yanıt vererek, “Diğer ülkelerdeki birçok firma ile olduğu gibi, Sayın Makarov & Tobak’ın hukuk firmasıyla 1993’ten beri bir işbirliğinin yürütüldüğü bir gerçektir, dedi.
Yönetici ortak Stathis Lemis, Nicos Chr. Anastasiades & Partners hukuk firmasının, kendi gerekliliklerine uygun olarak, yurt dışındaki hukuki hizmet sağlayıcılar ile çalışmaya devam ettiğini belirterek, “Firmamız Şubat 2022’den itibaren, Ukrayna’daki çatışma başladığından beri, yaptırımlar konusunda tüm Avrupa Birliği ilkelerini sıkı bir şekilde takip ediyor. Bu konu ile ilgili başka herhangi bir yaklaşım veya yorum temelsiz ve asılsızdır.” dedi. Lemis, mevcut ortaklar arasında söz konusu Moskova hukuk firmasının olup olmadığını ise açıklamadı.
Makarov ve Tobak, hukuk firmasına iletilen sorulara yanıt vermedi.
“Sessiz Ortak”
Nikos Anastasiadis, 1981’den Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçildiği 2013’e kadar milletvekili olarak görev yaptı. 2018’de yeniden seçilerek toplamda 10 yıl boyunca cumhurbaşkanlığı görevini sürdürdü.
Milletvekili olduğu süre boyunca hukuk firmasındaki rolünü sürdürdü. Bu, genelde mesleki faaliyetlerine devam eden Kıbrıs Cumhuriyeti meclisi üyeleri arasında yaygın bir uygulama.
Kasım 2012’de, cumhurbaşkanı seçilmesinden aylar önce YouTube’a yüklenen bir videoda, Anastasiades’in belirgin şekilde dağınık görünen hareketlerle Makarov’u, “Rusya’daki iyi dostlarından ve ortaklarından biri” olarak tanıttığı görülüyor.
2013’ten 2014’e kadar eski cumhurbaşkanına danışmanlık yapan Makarios Drousiotis’in paylaştığı bir başkanlık gündemine göre, Anastasiadis, Haziran 2013’te, Nicos Chr. Anastasiades & Partners’ın bir müşterisi olan Alexander Abramov ve Tobak ile Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda akşam yemeği yedi. Yemekte, hukuk firmasının iki ortağı Stathis Lemis ve Theophanis Philippou da vardı.
Anastasiadis, cumhurbaşkanlığı görevini üstlenmeden kısa bir süre önce, hukuk firmasındaki hisselerini iki kızına ve ortakları Lemis ve Philippou’ya devretti. Ancak cumhurbaşkanlığı süresince, hukuk firmasının Limasol’daki binasında bir ofis bulundurmaya devam etti.
Anastasiadis konu ile ilgili bize verdiği yanıtta, “Binada bulundurmaya devam ettiğim ofis, 4. katta, hukuk firmasının veya başka hiç kimsenin bulunmadığı bir yerdedir,” dedi. “Buraya çok ender olarak Cumartesi veya Pazar günleri, yoğun iş yükü nedeniyle Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda görüşemediğim vatandaşlarla görüşmek için gittim.”
Eski cumhurbaşkanı, ayrıca, 1997’de DISY’nin başına seçildiği zamandan beri hukuk firmasında “sessiz ortak” olduğunu iddia etti.
Anastasiadis, “Zamanımın tamamı partime ve siyasi görevlerime adanmıştı. Hukuk firmasının olduğu binada bir yerimin olmasının, hukuk firmasının işlerini yürütmem ya da bu işlere dahil olmam anlamına geldiğini iddia etmek tamamen keyfi ve kötü niyetlidir” diye yazdı.
Bununla birlikte, varlık beyanlarına göre, Anastasiadis, “sessiz ortak” olarak, hukuk firması ve buna bağlı şirketlerden kar payı almaya devam etti. 2011’de 430.661 euro ve 2012’de 377.000 euro tutarındaki söz konusu kar payı, eski cumhurbaşkanının o dönemki gelirinin yüzde 80’inden fazlasını oluşturuyordu.
Anastasiadis, bizlere, “Anlamadığınız şey şu; şirketin faaliyetlerinde aktif olarak yer almasa bile, şirketteki katılımından dolayı sessiz ortağın kar payı almaya hakkı var,” diye cevap verdi.
Anastasiadis, 2019’daki bir röportajında, hukuk firması ile alakasının, “hukuk firmamızın faaliyetlerini tanıtmak için iş dünyası organizasyonlarına katılım” ile sınırlı olduğunu belirtmişti. Ayrıca, DISY başkanlığına seçildiği 1997’den beri “hukuk firmasına hiç adım atmadığını” iddia etmişti.
Anastasiadis’in Kremlin ile ilişkileri daha önce de tartışma yarattı.
Ekim 2012’de, o zaman DISY başkanı olan Anastasiadis ve Birleşik Rusya’nın yüksek konsey başkanı Boris Gryzlov, iki siyasi parti arasında bir “stratejik işbirliği” anlaşması yapmıştı. Şubat 2015’te ise, o zaman Cumhurbaşkanı olan Anastasiadis, Rusya’nın savaş gemilerinin Kıbrıs limanlarını kullanmasına izin veren bir anlaşmanın imzalanması amacıyla Moskova’ya gitti.
Makarov, 1994’ten bugüne kadar, bir dönem hariç, Rusya parlamentosunun alt kanadı olan Devlet Duması’nın üyesiydi. Ayrıca 1994 ile 1997 yılları arasında, Rusya Satranç Federasyonu’nun başkanlığını yaptı. Şubat 2022’de, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bir gün sonra, Avrupa Birliği, Rusya ile işgal altındaki Donetsk ve Luhansk bölgeleri arasında sözde bir anlaşmayı onaylamayı destekleyen Makarov’a seyahat yasağı getirdi ve varlıklarını dondurdu.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nden Eka Rostomashvili ve Maira Martini, bizlere e-postayla gönderdikleri bir açıklamada, hukuk firmalarının sınır ötesi işbirliği yapmasının standart bir uygulama olduğunu, ancak “siyasi açıdan nüfuz sahibi kişiler söz konusu olduğunda, bu durumun, potansiyel çıkar çatışması ve nüfuz ticareti gibi endişeleri ve diğer riskleri gündeme getirdiğini” söyledi.
Yolsuzlukla mücadele uzmanları Rostomashvili ve Martini, çoğu ülkede bu konuyu ele almak için belli yasaların olduğunu belirtti.
2021’de Kıbrıs Cumhuriyeti meclisi, milletvekillerinin, kişisel veya özel işleriyle ilgili gerçek veya potansiyel çıkar çatışmalarını beyan etmelerini gerektiren bir etik kural getirdi. Kıbrıs Cumhuriyeti milletvekillerinin kamu görevi yaparken özel işlerine devam etmeleri yasak değil.
Kıbrıs Üniversitesi’nden Doçent Aristoteles Constantinides, etik kuralların amacına ulaşabilmesi için katı şekilde uygulanmaları ve sürekli izlenmeleri gerekliliğini vurguladı ve bunda basının ve sivil toplumun rolünün altını çizdi.
Kıbrıs Cumhuriyeti meclisi şu anda milletvekillerinin olası çıkar çatışmalarını beyan etmeleri için daha gelişmiş düzenlemelerin getirilmesi konusunu görüşüyor.
