Moskova Ukrayna’nın Rusya içlerine yönelttiği ABD yapımı uzun menzilli ATACMS füze saldırısına ülkenin ortasındaki Dnipro bölgesini ICBM füzesiyle taşınan bir konvansiyonel başlıkla vurarak yanıt verdi. ICBM’in devreye girmesi, Rusya’nın değişen nükleer doktriniyle birlikte savaşta kritik bir dönüm noktasını işaret ediyor.
Bianet
Rusya, perşembe sabahı güney Astrahan bölgesinden Ukrayna’ya kıtalararası balistik füze fırlattı. Bloomberg’in haberine göre, Ukrayna Hava Kuvvetleri yetkilileri, Rusya’nın iki ülke arasındaki savaş boyunca ilk kez bu güçte bir uzun menzilli bir füze kullandığını söyledi.
Saldırı, Ukrayna’nın bu hafta başında Rusya topraklarına yönelik olarak ABD ve Birleşik Krallık yapımı ATACMS füzelerini kullanmasının ardından gerçekleşti. Moskova, Ukrayna’nın bu düzeyde bir saldırı gerçekleştirmesinin “yanıtsız kalmayacağı” konusunda uyramış ve bu adımın ABD ve NATO müttefiklerinin “savaşa dahil olma biçimini kökten değiştirmiş” olacağı tespitinde bulunmuştu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ATACMS saldırısının öncesinde, ABD’nin Ukrayna’ya ATACMS füzleri verdiği haberleri üzerine nükleer silah kullanma eşiğini düşüren bir karar imzalayarak ATACMS gibi balistik füzelerle gerçekleştirilen saldırılara yanıtın nükleer silahlarla verilmesine olanak tanıdı. Rusya’nın nükleer doktrini önceki versiyonunda konvansiyonel saldırılara nükleer silahlarla yanıtı içermiyordu.
Rusya saldırısı ekonomik işletmeleri ve kritik altyapıyı hedef aldı
Ukrayna Hava Kuvvetleri yetkilileri, Rusya’nın Ukrayna istilasının otuz üçüncü ayında çatışma tırmanırken gerçekleşen saldırının ülkenin doğusundaki Dnipro bölgesinde ekonomik işletmeleri ve kritik altyapıyı hedef aldığını söyledi.
Açıklamada, kıtalararası balistik füzenin vurduğu tesislerin mahiyeti ve hasarın ölçüsü konusunda bilgi verilmedi.
Binlerce kilometre menzili olan bu füzeler nükleer savaş başlıkları taşımakta kullanılmakla birlikte konvansiyonel savaş başlıkları da taşıyabiliyorlar.
Ukrayna, hava savunma sistemlerinin saldırı sırasında fırlatılan altı Kh-101 seyir füzesini düşürdüğünü ileri sürdü.
Rusya’nın kıtalararası balistik füze (ICBM) kullanması ne anlama geliyor?
Kıtalararası balistik füze (Intercontinental Ballistic Missile – ICBM), genellikle nükleer savaş başlığı taşıyan ve 5 bin 500 kilometreden uzun bir menzile sahip bir füze türü. ICBM’ler, yüksek hızda seyrederek atmosferden çıkıp geri dönme (suborbital uçuş) yeteneğiyle çok uzak mesafelerdeki hedeflere ulaşabilir. Genellikle yeraltı silolarından, denizaltılardan veya mobil taşıyıcılardan fırlatılır.
Adlarının da vurguladığı gibi, kıtalararası balistik füzeler bir kıtadan ötekine ulaşabilecek menzilleri ve sesten kat kat hızlı seyir kabiliyetleriyle mevcut füze savunma sistemlerince etkisiz hale getirilmeleri hemen hemen imkansız silahlar. Hassas kılavuzluk sistemleriyle donatılan ICBM’ler yüksek isabet kabiliyetlerinin yanı sıra taşıyabildiği birden çok savaş başlığıyla aynı anda farklı hedefleri vurabiliyor.
Rusya, Ukrayna istilası başladığından bu yana genellikle daha düşük kapasiteli füzeler ve insansız hava araçları gibi taktik silahları devreye sokmuştu. Ancak, ICBM’lerin devreye girmesi savaşı tamamen farklı bir boyuta taşıyabilir. Bunun birkaç önemli nedeni arasında şunlar sayılabilir:
Rusya’nın elindeki nükleer başlık taşıyabilen ICBM’leri kullanmaya başlaması, nükleer çatışma olasılığının gündem dışında olmadığına dair bir uyaran rolü oynayarak NATO müttefiklerinin savaşa doğrudan müdahalesi karşısında caydırıcı bir güç gösterisi oluşturur. ICBM’lerin kullanımı savaşın bir nükleer çatışmaya dönüşme riskini de artırır ve bölgesel bir çatışmanın küresel bir nükleer krize dönüşmesine kapı aralar.
Ukrayna ulusal ICBM kapasitesine sahip değil. Rusya’nın bu adımına yalnızca dolaysızca NATO cephaneleiğinden gelecek sistemlerle yanıt verebileceğinden ICBM’lerin Ukrayna-Rusya savaşında kullanılması bu füzelerin nükleer başlık taşıma kapasitesi dolayısıyla hem Ukrayna’nın hem de Batılı ülkelerin stratejilerini temelden etkileyecek bir etmen olarak öne çıkıyor.
Pentagon doğruladı: Rusya Ukrayna’da kıtalararası balistik füze kullandı
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Rusya’nın Ukrayna’da kıtalararası balistik füze kullandığını ve öncesinde de kendilerine haber verildiğini doğruladı.
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcü Yardımcısı Sabrina Singh, günlük basın toplantısında, “Rusya’nın deneysel bir balistik füze fırlattığını doğrulayabilirim” diyerek, bunun RS-26 Rubezh türü IRBM denilen kıtalararası balistik füze olduğunu belirtti.
Füzelerin fırlatılmadan kısa süre önce ‘Nükleer Risk Azaltma’ kanalları aracılığıyla ABD’nin bilgilendirildiğini kaydeden Singh, bu tür füzelerin ilk defa savaş alanında kullanılması nedeniyle “deneysel” ifadesini kullandıklarını söyledi.
“Yeni bir tür ölümcül yetenek”
Singh, “Bu, savaş alanında kullanılan yeni bir tür ölümcül yetenek. Bu kesinlikle bizim için bir endişe kaynağı ve şu anda etkilerine dair bir değerlendirmemiz yok, ancak elbette endişelendiğimiz bir şey” diye konuştu.
Rusya’nın nükleer pozisyonunda herhangi bir değişiklik gözlemlemedikleri için ABD’nin duruşunda da şu an bir değişiklik olmadığını belirten Singh, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı, Kuzey Kore askerlerini sokarak tırmandırdığını savundu.
Singh, ABD’nin sağladığı Kara Taktik Füze Sistemlerinin (ATACMS) Ukrayna tarafından Rus toprağı Braynsk bölgesine kullanılmasıyla ilgili bir soruya ise “Bu konuda hala açıklayabileceğim veya doğrulayabileceğim bir şey yok” şeklinde cevap vermekle yetindi.
Rusya Savunma Bakanlığı, 19 Kasım’da Ukrayna’nın Braynsk bölgesine Amerikan yapımı uzun menzilli taktik ATACMS füzeleriyle saldırı düzenlediğini bildirmiş, Ukrayna Hava Kuvvetleri de Rus ordusunun bugünkü hava saldırısında kıtalararası balistik füze kullandığını açıklamıştı.
ABD’nin sağladığı mayınlar Ukrayna içinde kullanılacak
Pentagon Sözcü Yardımcısı Singh, ABD’nin Ukrayna’ya Rus ordusunun ilerleyişi karşısında kullanma izni verdiği antipersonel mayınlar hakkında da Ukrayna ordusunun ABD’ye bu mayınları “sadece Ukrayna içinde kullanacakları konusunda güvence verdiğini” anlattı.
Ukrayna’ya birçok çeşit mayın sağladıklarını belirten Singh, ancak bu konuda detaya girmeyeceğini söyleyerek, “Bu mayınları sağlamamızın nedeni, savaş alanı değiştikçe ve mücadele zamanla evrildikçe bizim de evrildiğimizi belirtmek önemli” ifadesini kullandı. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, dün, Rusya’nın savaş alanındaki ilerlemesini yavaşlatmasına yardımcı olmak için Ukrayna’nın ABD üretimi antipersonel kara mayınlarını kullanmasına izin verileceğini bildirmişti.
Dünyanın pek çok ülkesinin taraf olduğu sözleşmelerle yasaklanan antipersonel kara mayınları, siviller için kalıcı bir tehdit oluşturdukları gerekçesiyle yardım kuruluşları ve aktivistler tarafından uzun süredir eleştiriliyor. ABD ve Rusya söz konusu anlaşmalar içinde yer almıyor.
Kalıcı olmayan kara mayınları genellikle pil gerektiriyor. Bu nedenle zamanla patlayamaz hale geliyor. Bu sebeple bu antipersonel kara mayınlarının uzun yıllar kalan diğer mayınlara göre siviller için daha güvenli olduğu savunuluyor. ABD’nin 2022 itibarıyla yaklaşık 3 milyon antipersonel kara mayını stokunun bulunduğu ifade ediliyor.
