Kıbrıs’ta İngilzce yayın yapan Cyprus Mail “Devlet kasasının Kilise tarafından yağmalanmasına son verme zamanı” başlıklı bir yazı yayınlayarak Kıbrıs Cumhuriyeti devleti ve Kıbrıs Ortodoks Kilisesi arasındaki bağın ortadan kaldırılmasını istedi.
Cyprus Mail yazısında “Devletin Kilise tarafından her yıl yağmalanmasına son vermenin zamanı gelmiştir. Başpiskoposun aynı zamanda cumhurbaşkanı olduğu ve devletin sahibi olduğuna, fonlarını ve kaynaklarını istediği şekilde kullanabileceğine inandığı Makarios yıllarını geride bıraktık. Artık 2024 yılındayız ve devletin Kilise’ye sağladığı tüm finansmanı kesmesi için bundan daha iyi bir zaman olamaz” vurgusunda bulunuldu.
“Görüşümüz” adı altında yayınlanan yazı şöyle:
Bağımsızlıktan altmış dört yıl sonra ve AB üyesi bir ülke olarak 20 yıldır Kıbrıs Cumhuriyeti hala Kilise’nin pençesindedir. Bu, Başpiskopos Makarios’un hiçbir siyasetçinin dokunmaya cesaret edemediği bir mirasıdır.
Protokol, başpiskoposu devlet hiyerarşisinin en tepesine yakın bir yere koyuyor ve resmi törenlerin önde gelen konuğu olarak yabancı devlet adamları tarafından düzenli olarak ziyaret ediliyor. Daha da kötüsü, Cumhuriyet’in sözde laik bir devlet olmasına rağmen, cumhurbaşkanlarının bir eğitim bakanı atamadan önce başpiskoposa danışması ve onayını alması geleneği vardır.
Makarios’un miras bıraktığı kilise-devlet ilişkisini, bu hafta başında kilise maaşlarının devlet tarafından sübvanse edilmesinin gündeme gelmesiyle hatırladık. Gelecek yıl hükümet papazların maaşlarına 9 milyon Euro katkıda bulunacak. Bu devlet sübvansiyonu yeni bir şey değil. Makarios tarafından 1971 yılında kilise ve devletin başı olarak dayatılan ve Makarios’un kişisel mülkü olarak gördüğü bu uygulama 50 yılı aşkın bir süredir yürürlüktedir.
O dönemde Makarios, din insanlarının maaşlarının bir kısmının vergi mükellefleri tarafından karşılanmasına karar verdi ve bunun karşılığında kiliseye ait arazileri devlete verdi. Bu, son derece adaletsiz bir anlaşmayı meşrulaştırmak için yapılan bir hileydi. Hangi mantıklı kişi ya da işletme, ödemesi her yıl artan bir varlık için süresiz olarak ödeme yapmayı taahhüt eder? Anlaşmanın saçmalığını daha da arttırmak için, Makarios bile devlete ‘sattığı’ toprakların çoğunun 1974’ten sonra değersiz olacağını bilmemesine rağmen, arazinin dörtte üçü şu anda işgal altındaki topraklardadır.
Bu para doğrudan Kilise’ye ödenmekte ve Kilise de kırsal kesim olarak adlandırılan bölgelerde görev yapan papazlara ayda 681 Euro ödemektedir. Yaklaşık 850 papaz, bu ödemeyi alma hakkına sahiptir. Neden vergi mükellefleri adanın en zengin toprak sahibinin maaş bordrosunun bir kısmını bile karşılamak zorunda, kimse bilmiyor ve hiçbir politikacı buna dur demeye cesaret edemiyor. Hiç kimse, her yıl yaklaşık 2,5 milyon Euro tutarında KDV iadesi de alan kilisenin devlet tarafından finanse edilmesini kesmek istemiyor.
Bu da başka bir aldatmaca – devlet, Kilise tarafından “dini faaliyetlerini yürütmek için kullanılan” binaların bakımıyla ilgili inşaat işleri için ödenen KDV’yi iade ediyor. Yani, yeni bir kilise inşa ettiğinde, inşaat malzemeleri ve müteahhitler için ödenen KDV iade ediliyor. Bu, hükümetin vergi mükelleflerinin parasını, tesadüfen, varlıklar açısından adadaki en zengin kuruluş olan kiliseyi sübvanse etmek için kullanmasının bir başka sinsi yoludur.
Bu sübvansiyon planları daha ne kadar devam edecek? Devletin Kilise tarafından her yıl yağmalanmasına son vermenin zamanı gelmiştir. Başpiskoposun aynı zamanda cumhurbaşkanı olduğu ve devletin sahibi olduğuna, fonlarını ve kaynaklarını istediği şekilde kullanabileceğine inandığı Makarios yıllarını geride bıraktık. Artık 2024 yılındayız ve devletin Kilise’ye sağladığı tüm finansmanı kesmesi için bundan daha iyi bir zaman olamaz.
