İngiltere’deki yüksek güvenlikli Belmarsh cezaevinde geçirdiği beş yılın aşkın sürenin ardından WikiLeaks kurucusu Julian Assange, bugün (25 Haziran) erken saatlerde tahliye edildi.
Associated Press’in (AP) haberine göre; Assange, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile vardığı bir anlaşmanın ardından, ABD’ye gitmeyi reddettiği için yargılaması memleketi Avustralya’ya coğrafi olarak yakın olan ABD’ye bağlı Kuzey Mariana Adaları’nda bu hafta federal bir mahkemede yargılanacak.
Bu hafta yapılması beklenen yargılamada, Assange vardığı anlaşma kapsamında, Amerikan devlet sırlarını ve ulusal güvenliği ilgilendiren dosyaları edinmek ve dağıtmak suçunu kabul edecek ve alacağı ceza, şu ana kadar hapiste geçirdiği süre göz önüne alınarak infaz edilmiş sayılacak.
WikiLeaks’ten X sosyal medya platformunda yapılan bir açıklamaya göre, Assange’ın dün uçağa binerek İngiltere’den ayrıldı. WikiLeaks açıklamasında, anlaşmanın duyurusunda “yanımızda duran, bizim için savaşan ve onun özgürlüğü için verdiği mücadeleye tamamen bağlı kalan herkese” minnettar olunduğu belirtildi.
Ayrıca açıklamada “Bu olay, tabandan gelen organizatörleri, basın özgürlüğü kampanyacılarını, yasa koyucuları ve siyasi yelpazenin dört bir yanından liderleri Birleşmiş Milletler’e kadar kapsayan küresel bir kampanyanın sonucudur. Bu durum, ABD Adalet Bakanlığı ile uzun bir müzakere dönemi için alan yarattı ve henüz resmi olarak sonuçlandırılmamış bir anlaşmaya yol açtı. Mümkün olan en kısa sürede daha fazla bilgi vereceğiz” ifadelerine yer verildi.
‘Julian ağır bedeller ödedi’
Ek olarak “WikiLeaks, hükümetteki yolsuzluklara ve insan hakları ihlallerine ilişkin çığır açan hikayeler yayınladı ve güçlüleri eylemlerinden sorumlu tuttu. Julian da Genel Yayın Yönetmeni olarak bu ilkeler ve halkın bilme hakkı için ağır bedeller ödedi” denildi.
ABD ile vardığı anlaşma, Assange’ın suçunu kabul etmesini sağlarken aynı zamanda onu ilave hapis cezasından da kurtarıyor. Assange, İsveç’te tecavüz suçlamasıyla yargılanmaya başlamasının ardından İngiltere tarafından iade edilme ihtimaline karşı, Londra‘daki Ekvador Büyükelçiliğinde yıllarını geçirmişti. Assange’ın itibarı, tecavüz iddiaları nedeniyle lekelendiyse de kendisi bu suçlamayı reddetti.
Assange, birçokları tarafından ABD ordusunun Irak ve Afganistan’da işlediği suçları gün yüzüne çıkaran bir kahraman olarak görüldü.
WikiLeaks tarafından yayınlanan dosyalar arasında, Amerikan kuvvetlerinin 2007’de Bağdat’ta gerçekleştirdiği 11 kişinin ölümüne neden olan Apache helikopter saldırısının videosu da bulunuyordu. Bu saldırıda iki Reuters muhabiri de hayatını kaybetmişti.
2019’da açıklanan Adalet Bakanlığı’nın iddianamesine göre Assange, ABD ordusu istihbarat analisti Chelsea Manning‘i diplomatik mesajları ve askeri dosyaları çalmaya teşvik etmek ve yardım etmekle suçlanmıştı. Savcılar, Assange’ın ABD ve müttefiklerini zarara uğratan belgeleri yayınlamak suretiyle ulusal güvenliği tehlikeye attığını iddia etmişlerdi.
Anlaşmasıyla ilgili olarak sunulan iddianamede, Assange’ın Manning ile ulusal savunma ile ilgili belgeleri, notları ve diğer yazılı materyalleri almak ve elde etmek için işbirliği yaptığı ve bu kayıtları “kasıtlı olarak ilettiği” belirtiliyor.
Belge, Assange’ın “ABD vatandaşı olmadığını, ABD’nin gizli belgelerine erişim izni olmadığını ve ABD’nin ulusal savunmasıyla ilgili belgeleri, yazıları veya notları, sınıflandırılmış bilgiler dahil olmak üzere sahip olma, erişim veya kontrol etme yetkisine sahip olmadığını” vurguluyor.
Dava, eski başkan Barack Obama döneminde Adalet Bakanlığı’nın Assange’ı cezalandırmama kararı vermesine rağmen uzun yıllardır sürüyordu. Chelsea Manning, sınıflandırılmış hükümet ve askeri belgeleri WikiLeaks’e sızdırmakla suçlanarak 35 yıl hapis cezasına çarptırılmış ve Obama, Manning yedi yıl hapis yattıktan sonra cezasını 2017’de başkanlık affıyla kaldırmıştı.
Assange, 2016’da WikiLeaks’in Rus istihbarat operasyonlarında çalındığı iddia edilen, Demokrat Parti üyelerinin e-postalarını yayınlamasıyla da gündeme geldi.
Ne olmuştu?
Julien Assange’ın kurduğu WikiLeaks, 2010’da, aralarında ABD’nin Irak ve Afganistan’da işlediği suçları da delillendiren çok sayıda gizli belgeyi yayımlamıştı.Washington’un casuslukla suçladığı ve iadesini istediği Assange, hakkında tecavüz ve cinsel taciz suçlamalarıyla açılan davalar için İsveç‘e iadesi gündemdeyken, Haziran 2012’de Ekvador‘un Londra Büyükelçiliğine sığınmıştı.
Assange, Ekvador’un Londra Büyükelçiliğinden 11 Nisan 2019’da çıkarılarak gözaltına alınmış ve “kefaletle serbest bırakılma şartlarını ihlal etmekten” tutuklanarak Londra’daki Belmarsh Cezaevi‘ne konulmuştu.
Mahkeme, Assange’ı bu suçtan 50 hafta hapse mahkum etti. Bu cezayı dolduran Assange’ın iade talebi çerçevesinde tutuklu kalmasına karar verildi.
Duruşmalar sırasında, 4 Ocak 2021’de Assange’ın intihar riskinin yüksek olduğu ve ABD hapishanesinde özel idari önlemlere tabi tutulacağını, özellikle de istihbarat topluluğunun kendisine düşman olması nedeniyle “gerçek bir risk altında” olduğu gerekçesiyle ABD’nin iade talebi reddedildi. ABD ise karara itiraz etti.
ABD, temyizi kazanabilmek için WikiLeaks kurucusunun yüksek güvenlikli hapishanelerde tutulmayacağı ve hapis cezasını ülkesi Avustralya’da çekebileceği taahhüdünde bulunmuştu.
10 Aralık 2021’de Yüksek Mahkeme, verilen teminatları yeterli bularak alt mahkemenin kararını bozarak ve Assange’ın ABD’ye iade edilebileceğine hükmetti. Bunun üzerine Assange’ın savunma ekibi, davayı Yargıtay’a taşımak için Yüksek Mahkeme‘ye izin başvurusunda bulundu.
Wikileaks’e sızarak muhbirlik yapan FBI ajanı Sigurdur Ingi Thordarson ise Julien Assange iddialarının doğru olmadığını kabul etmiş; iddianamede yer alan ‘büyük bir bölümünün’ kendisi tarafından uydurulduğunu açıklamıştı.
Buna rağmen Yüksek Mahkeme 14 Mart’ta verdiği kararla, Assange’ın ABD’ye iade edilebileceği yönündeki karara itirazını reddetti.
