Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün kriterlerine bağlı kalarak hazırlanan “Kuzey Kıbrıs Yolsuzluk Algısı Raporu”nun 2023 yılına ilişkin raporu yayımlandı. Rapor, 180 ülke arasında Kıbrıs’ın kuzeyinin 140. sırada yer aldığını ve Kamerun ile aynı puanı paylaştığını ortaya koyuyor. Bu durum, 2022’deki 140. sıra ile aynı kalırken, Türkiye’nin 7 puan gerisinde yer alıyor.
Prof. Dr. Sertaç Sonan ve Prof. Dr. Ömer Gökçekuş tarafından hazırlanan rapor, 324 iş insanı ile yapılan anket sonuçlarına dayanıyor. Anket sonuçlarına göre, iş insanlarının %73’ü Kıbrıs’ın kuzeyinin rüşvet ve yolsuzluğun oldukça yaygın olduğunu düşünüyor. Bu oran, yolsuzluğun çok ciddi bir sorun olduğuna inanan iş insanlarının oranını da %80’e çıkarmakta.
Raporda dikkat çeken bir diğer bulgu ise her üç iş insanından ikisinin, bir önceki yıla kıyasla yolsuzluğun arttığına dair görüş bildirmesi. Katılımcılara göre yolsuzluk en fazla kamu ihaleleri ve izin/lisans işlemlerinde gerçekleşiyor.
İş insanları rüşvet verdiğini itiraf ediyor
Yine rapora göre iş insanlarının %25’i “işlerini halletmek için” rüşvet verdiğini itiraf ediyor. Bu durum, Kuzey Kıbrıs’ta rüşvetin hala yaygın bir sorun olduğunu gösteriyor.
Rapor, “yolsuzluğa kimlerin karıştığı” sorusuna da yanıt arıyor. Yolsuzluğun en fazla yaygın olduğu kurum ve kişiler “Başbakan ve Bakanlar” olarak belirleniyor. Geçen yıla kıyasla değişen bir diğer unsur ise “üst kademe yöneticileri”nin ikinci sıraya yükselmesi. Milletvekilleri ise üçüncü sıraya geriledi. Dördüncü sırada “alt kademedeki memurlar” yer alırken, beşinci sırada ise yerel yönetimler yer buluyor.
Yolsuzluğa karışan kurumlar arasında hakimler, savcılar ve polis de bulunuyor. En az puan alan hakimler olsa da, geçen yıla oranla 2 puanlık bir artış gözlemleniyor.
Oy verilmesi için para veriliyor
Raporda dikkat çeken bir diğer başlık ise seçmenlere oy vermeleri için para ödenmesi veya özel bir menfaat vaat edilmesi. Ankete katılan iş insanlarının %58’i bu durumun sıklıkla gerçekleştiğini düşünüyor.
2023 “Kuzey Kıbrıs Yolsuzluk Algısı Raporu” Kuzey Kıbrıs’ta rüşvet ve yolsuzluğun hala yaygın bir sorun olduğunu gösteriyor. Özellikle kamu ihaleleri ve izin/lisans işlemleri, rüşvet ve yolsuzluğun en fazla gerçekleştiği alanlar olarak öne çıkıyor. Raporda ayrıca, seçmenlere rüşvet ve menfaat vaadi verilmesi gibi durumların da sıklıkla gerçekleştiği belirtiliyor. Bu durumlar, Kuzey Kıbrıs’ta demokrasinin ve şeffaflığın önündeki en büyük engellerden biri olarak karşımıza çıkıyor.
Bu rapor, Kuzey Kıbrıs’taki yolsuzlukla mücadele için gerekli adımların atılması gerektiğini açıkça ortaya koyuyor. Yolsuzluğun önüne geçmek için tüm kamu kurumlarının ve sivil toplum kuruluşlarının birlikte hareket etmesi ve şeffaflığın artırılması için gerekli adımların atılması gerekiyor.
Geçmiş Yıllara Bakış
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün (TI) 2023 “Kuzey Kıbrıs Yolsuzluk Algısı Raporu”, Kuzey Kıbrıs’ta rüşvet ve yolsuzluğun hala yaygın bir sorun olduğunu gösteriyor. Bu durum, geçmiş yıllara ait raporlarla da örtüşüyor.
Son Üç Yılın Karşılaştırması:
2021: Kuzey Kıbrıs, 180 ülke arasında 138. sırada yer almıştı.
2022: Sıralama 140’a düştü.
2023: Son raporda sıralama 140’ta sabit kaldı.
Yolsuzluğun En Fazla Görüldüğü Alanlar:
Kamu ihaleleri
İzin/lisans işlemleri
Yolsuzluğa Karışan Kurumlar ve Kişiler:
Başbakan ve Bakanlar
Üst kademe yöneticileri
Milletvekilleri
Alt kademedeki memurlar
Yerel yönetimler
Hakimler
Savcılar
Polis
Diğer Dikkat Çekici Bulgular:
Her üç iş insanından ikisi, bir önceki yıla kıyasla yolsuzluğun arttığını düşünüyor. İş insanlarının %25’i “işlerini halletmek için” rüşvet verdiğini itiraf ediyor. Seçmenlere oy vermeleri için para ödenmesi veya özel bir menfaat vaat edilmesi sıklıkla gerçekleşiyor.
Geçmiş Yıllara Ait Raporlardan Farklılıklar:
2022’ye kıyasla “üst kademe yöneticileri”nin yolsuzluk sıralamasında ikinci sıraya yükselmesi. Hakimlerde 2 puanlık bir artış gözlemlenmesi.
