Kıbrıs‘ta ötücü kuşların vahşice öldürülmesinde beklenmeyen bir artış görülüyor. Organize yaban hayatı suçlarını takip eden BirdLife Kıbrıs ve RSPB örgütlerine göre, geçen sonbaharda kaçak avcıların ağlarına karabaşlar, ötleğenler ve ardıç kuşlarının da aralarında bulunduğu 435.000 kuş yakalandı.
Bu, 2022 sezonuna göre 90.000 bireylik bir artış anlamına geliyor.
Son 10 yılda, adada ötücü kuş ölümlerinde düşüş eğilimi vardı. BirdLife, bu artışın kısmen adadaki İngiliz Egemen Üs Bölgeleri çevresindeki yaptırımlardaki düşüşten kaynaklandığını söylüyor.
RSPB soruşturmaları başkanı Mark Thomas da “Kaydettiğimiz ilerlemenin geri alınmasına ve ötücü kuş ölümlerinin şok edici düzeylerinin bir zamanlar gördüğümüz iğrenç duruma dönmesine izin veremeyiz” diyor.
Yakın zamanlara kadar adadaki milyonlarca ötücü kuş, Kıbrıslıların “ambelopoulia” adı verilen bir yemek olarak salamura veya haşlanarak yeme alışkanlıkları nedeniyle öldürülüyordu. Küçük kuşları, tuzağa düşürerek öldürme uygulaması 1974’te yasa dışı ilan edilmişti ancak yasadışı yollarla endüstriyel ölçekte bugüne dek devam etti.
Kuşlar nasıl ve nerede öldürülüyor?
AP‘nin aktardığına göre, Avrupa’daki üreme alanlarından Afrika’daki kışlama alanlarına göç eden kuş sürüleri, Kıbrıs üzerinden uçarken, zalim bir sonla karşılaşıyor.
Kıbrıs’taki Dikelya İngiliz üssündeki görevli, avcıların kullandığı kuş çağırma cihazlarını ezmesi için buldozer görevlisine talimat veriyor. 2018. Fotoğraf: AP
Organize suç grupları, çalılar ve meyve bahçeleri arasına yapıştırıcıyla kaplı ‘sis ağları’ çekiyor veya yapışkan malzemeyle kaplanmış kireç çubukları dikiyor. Kaçak avcılar, hayvanları bu yapışkan tuzaklara çekmek için kuş cıvıltısı çalan tuzaklar kullanıyor. Sabah şafak vakti ise ağlara yapışan kuşları oradan “toplarken” hayvanları “kopardıkları” ayakları geride bırakıyorlar
Karabaşlar ve Avrupa ötleğenleri, Kıbrıs tavernalarında en çok talep gören türlerten, ancak ardıç kuşları gibi diğer kuşlar da bu korkunç yöntemle avlanıyor. Sarıasma ve şahin gibi daha büyük, yenmeyen kuşlar da ayrım gözetmeksizin ağlara yakalanıyor.
Yetkililer, 2023 sonbaharında kuşları tuzağa düşürmek için kullanılan 4,5 kilometreden fazla ağı ortaya çıkardı. Kuş yakalama açısından izlenen ana bölgelerden biri, İngiliz ordusunun adada bulundurduğu iki Egemen Üs Bölgesi’nden (SBA) biri olan Dikelya Doğu Egemen Üssü‘nü (ESBA) kapsayan Gazimağusa yakınlarında.
Ötücü kuş katliamında İngiliz üssünün rolü
BirdLife Kıbrıs’ın kampanya koordinatörü Tassos Shialis, son yıllardaki “dikkate değer ilerlemenin” ardından, 2023’te meydana gelen yüksek rakamlı katliamın, “kolluk kuvvetleri geri adım attığında işlerin ne kadar hızlı ters gidebileceğinin acı bir hatırlatıcısı” olduğunu söylüyor.
Uzmanlar, bu zalim yönteme yönelik cezaların 2.000 Euro’dan 2020’de 200 Euro’ya düşürülmesinin esasen bunların kullanımını suç olmaktan çıkardığını, büyük, organize tuzakçıların ise kararlı bir şekilde devam ettiğini söylüyor.
SBA’lardaki, “Kaçak Avlanmayla Mücadele Birimi’nin küçültülmesi ve personelin yetersiz olması de sis ağı tuzaklamasında artışa yol açıyor. İngiliz ordusunun Orta Doğu‘nun sınırında gözetleme açısından değerli bölgeler olan Dikelya ve Akrotiri üslerinde dikkat çekmeme eğiliminde olduğu belirtiliyor.
Shialis, “Tuzaklanma karşıtı ivmeyi sürdürmemiz gerekiyor ve yetkililerin kuş tuzağına karşı sıfır tolerans yaklaşımına bağlı kalmaları gerekiyor” derken, RSPB’den Mark Thomas şunu ekliyor: “Kıbrıs Cumhuriyeti’nde, çok az riskle büyük kârlar elde etmeye devam eden organize tuzakçılarla mücadele konusunda Hükümet’in yenilenmiş bir kararlılık görmemiz gerekiyor. Birlikte çalışarak bu durumu geçmişte bırakabiliriz.”
