Kavurucu bir sıcak dalgasının vurmasıyla birlikte güney ve doğu Avrupa rekor seviyedeki sıcaklıklarla karşılaşmaya hazırlanıyor.
İtalya’nın bazı bölgelerinde önümüzdeki günlerde görülmesi muhtemel 48°C’ye varan yüksek sıcaklıklar, sıcaklık kaynaklı ölümlerde yükselme yaşanması korkusunu artırıyor.
Hırvatistan, Fransa, Yunanistan ve Türkiye‘nin de 40°C civarında sıcaklıklara maruz kalacağı tahmin ediliyor. Bu durum kısmen, Sahra Çölü’nden çıkarak kıta boyunca ilerleyen Cerberus hava sisteminden kaynaklanıyor.
Avrupa’da hava neden bu kadar sıcak?
Dünya El Niño hava modelinin etkisiyle terlerken ve sera gazı salımları iklimimizi ısıtırken, aşırı sıcaklıklar bu yıl Avrupa’yı vurdu.
Fakat en son kaydedilen yüksek sıcaklıklar, ‘Cerberus’ adı verilen bir antisiklonun etkisiyle daha da kötüleşti. Söz konusu yüksek basınç alanı Sahra’da başladı, kuzey Afrika boyunca ve Akdeniz’e doğru ilerledi.
euronews‘ün aktardığına göre, sıcak dalgasına İtalyan Meteoroloji Topluluğu tarafından verilen Cerberus ismi, Yunan mitolojisinde cehennemin girişini koruyan üç başlı, alev gözlü köpekten geliyor.
Fotoğraf: Bernat Armangue / AP
Avrupa ne kadar ısınacak?
Avrupa Uzay Ajansı’na göre, İtalya’ya bağlı Sardinya ve Sicilya adaları önümüzdeki günlerde 48°C’yi görerek “Avrupa’da karşılaşılan en yüksek sıcaklıklara” ulaşabilir.
Ağustos 2021’de Sicilya, şu anki rekor olan 48,8°C’yi bulmuştu.
Roma, Bolonya ve Floransa da an itibariyle aşırı sıcaklardan ötürü kırmızı alarmdaki 10 İtalyan şehri arasında.
İspanya’nın hava ajansı, hali hazırda aşırı sıcaklar dolayısıyla alarm durumunda olan, İber Yarımadası’nın güney doğu bölgelerinde termometrelerin 45°C’yi gösterebileceğini söyledi. Ülkede bazı yerlerdeki zeminin sıcaklığı 60°C’nin üstüne çıktı.
Yunanistan’ın bazı kesimlerinde önümüzdeki günlerde sıcak dalgasının 44°C‘ye ulaşacağı tahmin ediliyor.
Sıcaktan bayılan turistler nedeniyle başkent Atina‘daki Akropolis‘e güneşlikler takılması ve hazırda ambulans bulundurulması planlanıyor.
Yetkililer, orman yangını riskinin azaltılması için doğa koruma alanlarına ve ormanlara erişimi yasaklarken, belediyeler de insanların sıcaktan korunmaları için kamu binalarında klimalı alanlar oluşturdu.
Kıbrıs‘ta da sıcaklıkların 42°C‘ye ve Karadağ‘da 41°C‘ye yükseleceği, Sırbistan ve Romanya’nın pazartesi günü 39°C’yi görebileceği tahmin ediliyor.
Hırvatistan’ın bazı kesimlerinin 38°C’yi görmesi bekliyor.
Fransa‘nın da hafta sonuna kadar 37°C’yi göreceği tahmin ediliyor.
Çekya’nın başkenti Prag’da yılın bu zamanları için sıcaklık ortalaması 22°C iken, kent cumartesi günü 36°C‘lik yüksek sıcaklıklara sahne oldu.
Fotoğraf: Guglielmo Mangiapne / Reuters
Cerberus sıcak dalgası ne kadar sürecek?
Cerberus’un neden olduğu aşırı sıcak hava dalgasının yaklaşık iki hafta boyunca Akdeniz’de etkili olacağı tahmin ediliyor.
Ancak bu, Avrupa’nın hava sorunlarının biteceği anlamına gelmiyor.
Birleşmiş Milletler’in organlarından Dünya Meteoroloji Örgütü‘ne (WMO) göre kıta, kaydedilen en sıcak haziran ayını geride bıraktıktan sonra bu ay en sıcak haftasını yaşadı.
WMO, El Niño‘nun yüzde 90 ihtimalle yıl sonuna kadar orta şiddette veya daha yüksek bir seviyede devam edebileceği konusunda uyardı.
Küresel bir hava olayı olan El Niño, Pasifik Okyanusu‘ndaki suların normalden çok daha ısınmasıyla ortaya çıkıyor. Bu durum, dünyanın yeni bir ortalama sıcaklık rekorunu aşmasına neden olarak sıcak dalgalarını ve fırtınaları daha güçlü hale getirebilir.
Greenpeace‘in iklim değişikliğinin İspanya‘nın hava durumu üzerindeki etkisine ilişkin yakın tarihli bir raporu, gezegenin ısınmasına yol açan sera gazı emisyonlarının acilen azaltılması gerektiğini vurguluyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarının artırılması ve fosil yakıtlara bağımlılığın azaltılması, bu hedef için hayati önem taşıyor.
Fotoğraf: Czarek Sokolowski / AP
Sıcak dalgasının etkisinden nasıl korunuruz?
Yakın tarihli bir araştırmaya göre, geçen yaz Avrupa’da meydana gelen sıcak dalgaları 61 bin kişinin ölümüne yol açtı.
Yaşlılar, kadınlar ve Akdeniz ülkelerinde yaşayanlar sıcak dalgalarından en çok etkilenen gruplardı.
Bu yaz sıcaklık rekorları kırılmaya başlarken, insanlara bol su içmelerinin yanı sıra kafein ve alkolden uzak durmaları tavsiye ediliyor. Günün en sıcak saatlerinde yorucu faaliyetlerden de kaçınılması öneriliyor.
Aynı zamanda sıcak çarpması belirtilerine karşı da dikkatli olunması gerekiyor. Semptomlar arasında beyne giden kan akışının yetersiz kalmasına bağlı kafa karışıklığı; ciltte kızarıklık ve kuruluk; terleyememe; ve en uç vakalarda organ yetmezliği, titreme ve nöbetler bulunuyor.
Sıcak dalgaları iklim krizinden mi kaynaklanıyor?
Fosil yakıt kullanımı gibi insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim krizi, sıcak dalgası adı verilen hava olaylarının meydana gelme ihtimalinin yanı sıra sıklığı ve şiddetini de artırıcı bir rol oynuyor.
Dünyanın birçok yerinde meydana gelen sıcak dalgaları her yıl binlerce insanın ölümüne yol açıyor.
Yüksek sıcaklıklara katlanmak insanların doğrudan ölümüne sebep olabildiği gibi, günlük hayatı ve çalışmayı çok daha zorlaştıran bir etkiye de sahip. Aynı zamanda tarım ve çiftçiliğin gelişimi açısından yıkıcı olabilirken orman yangını riskini artıran zincirleme etkilerde de bulunuyor.
Yine de iyi haberlerden söz etmek mümkün: Hazırlıklı olmak ölüm sayısını kayda değer ölçüde azaltıyor. Bu hazırlıklar, kentsel ortamlarda mekanların soğutulması, vardiyaların değiştirilmesi veya çalışma saatlerinin azaltılmasını kapsayabiliyor.
Bilim insanlarına göre, gelişmekte olan ülkeler kapsamlı ısı planları uygulama olasılığı en düşük olan ülkeler. Küresel ısınmayı kontrol altına alma çabaları devam ederken, yaşanacak olan aşırı hava olaylarının zararlarınını sınırlamak için hâlâ atılabilecek adımların olması umut verici.
