Asgari ücrete hayat pahalılığı bile yansıtılmadı!

GazeddaKıbrıs ekonomi kolektifi

Ağustos ayı asgari ücret oranı 2620 lira olarak duyuruldu. Makul bir değerlendirme yapabilmek için iki referans üzerinden karşılaştırma yapmak gerekmektedir.

Bunlardan birincisi TL fiyatları karşılaştırabilmek amacıyla “Hayat pahalılığı” olmalıdır. Bir diğeri ise, Kuzey Kıbrıs’ın önemli harcama kalemlerinin döviz olduğu için, artışın döviz bazında değerlendirilmesi gerekir. Ağırlıkla euro ve sterlin kullanıldığını hesapta tutarak bu açıdan asgari ücret artışını ele alalım.

Üç gün önce Devlet Planlama Örgütü tarafından açıklanan Hayat Pahalılığı yılın ilk 7 ayında oranı %14,64 olarak belirlendi.

2018 yılının asgari ücreti 2,365 lira olarak belirlenmişti. Mevcut hayat pahalılığını bu rakamlara eklediğimizde sadece TL fiyatlarından kaynaklanan fiyat artışından doğan maliyeti karşılamak için asgari ücretin 346 lira arttırılarak, 2711 lira olması gerekmekteydi.

Ancak yukarıda belirtildiği gibi bu artış dövizin etkisini hesaba katmadan yapılması gereken artış oranıydı. Açıktır ki, mevcut asgari ücret artışı fiyat artışlarından kaynaklı hayat pahalılığını bile karşılamaktan uzaktır.

91 lira eksik artış yapılmıştır. İşin daha vahim tarafı dövize endekslediğimiz rakamlarla ilgilidir. 1 Mart 2018 tarihinden itibaren geçerli olan asgari ücret oranı döviz olarak aynı tarihte KKTC merkez bankası rakamlarına göre euro bazında 507€, sterlin bazında ise 446 ingiliz sterlinine denk gelmektedir.

Bugün yapılan artışla 2,620 lira olarak belirlenen yeni asgari ücret ise euro bazında 444€, sterlin olarak ise 395 ingiliz sterlinine denk gelmektedir.

Eğer döviz olarak asgari ücret dengesi kurulmak istenseydi asgari ücretin euro veya sterlin bazındaki denk ücrete getirilmesi gerekir. Bu durumda ise yapılması gereken asgari ücretin 2960 lira civarına gelmesi gerekmetekdir. Bunun için de 625 liralık bir artış gerekmekteydi.

Bu hesaba göre yapılan artış döviz rakamlarında 340 lira eksik olduğu gibi asgari ücreti döviz bazında da eksildiğini göstermektedir.

Yorumsuz olarak ortaya konulan tüm bu rakamlara göre asgari ücretteki artışın “yetersiz” olduğunu söyleyebilir, karşılaştırmalı anlamda emekçiler için asgari yaşamı sunması gerektiği düşünülen rakamın azaltıldığını söylemek mümkündür.

Not: Serbest piyasa kurlarına göre asgari ücret:  13:00 itibariyle döviz kuru oranlarıyla birlikte net asgari ücret 438,79 Dolar, 338,78 Sterlin ve 379,49 Euro ediyor.