Birleşmiş Milletler’e, (BM) bağlı Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), önümüzdeki aylarda El Niño hava olayının gelişme ihtimalinin arttığını söyleyerek, bunun daha yüksek küresel sıcaklıkları ve muhtemelen yeni sıcaklık rekorlarını tetikleyebileceği uyarısında bulundu.
Örgüt, El Niño’nun temmuz ayı sonuna kadar yüzde 60, eylül ayı sonunda da %80 olasılıkla gerçekleşeceğini tahmin ettiğini açıkladı.
WMO’nun bölgesel iklim tahmin hizmetleri bölümü başkanı Wilfran Moufouma Okia, tahminleriyle ilgili, “Bu, dünya çapındaki hava ve iklim modellerini değiştirecek” dedi.
‘La Niña bitti, nötr koşullar da uzun sürmeyecek’
Genel olarak dünya çapında artan sıcaklığın yanı sıra dünyanın bazı bölgelerinde kuraklık ve diğer bazı yerlerinde de ani ve şiddetli sağanaklarla ilişkilendirilen; doğal bir iklim modeli olan El Niño, en son 2018-2019 yıllarında yaşanmıştı.
2020’den beri de bu yılın başlarında sona eren ve yerini mevcut nötr koşullara bırakan, son derece uzun bir La Niña ( El Niño’nun soğuma zıttı) dönemi yaşandı.
BM, La Niña’nın soğutma etkisinin bu sürenin neredeyse yarısına yayılmasına rağmen, son sekiz yılın şimdiye kadar kaydedilen en sıcak yıl olduğuna dikkat çekti. Eğer bu hava olayı olmasaydı, dünya genelindeki sıcaklık artışı daha da kötü bir hale gelebilirdi.
WMO başkanı Petteri Taalas La Niña’nın “küresel sıcaklık artışında geçici bir fren görevi gördüğünü” vurgulayarak, “Şimdi, dünya El Niño’nun gelişimi için hazırlanmalı. Isınan iklim modelinin beklenen gelişi, büyük olasılıkla küresel ısınmada yeni bir artışa yol açacak ve sıcaklık rekorları kırma olasılığını artıracak” diye konuştu.
Etkisi bir yıl sonra ortaya çıkıyor
Şu anda yaklaşan El Niño’nun gücü veya süresine dair bir gösterge henüz bulunmuyor. Sonuncusu çok zayıf olarak hissedilmişti, ancak ondan önceki, 2014 ile 2016 arasında olanı, şimdiye dek en güçlü El Niño’lar arasındaydı ve korkunç sonuçlara yol açtı.
WMO, 2016’nın “çok güçlü bir El Niño olayını” çifte darbesi olarak yorumlamış; “sera gazlarından kaynaklanan insan kaynaklı ısınma nedeniyle kaydedilen en sıcak yıl” olduğunu belirtmişti.
El Niño’nun küresel sıcaklıklar üzerindeki etkisi genellikle ortaya çıktıktan sonraki yıl ortaya çıktığı için, etkinin da muhtemelen 2024’te daha belirgin olacağı belirtiliyor. Okia, “Önümüzdeki iki yılda küresel sıcaklıklarda ciddi bir artış olmasını bekliyoruz” dedi.
Taalas da, El Niño’nun beklenen gelişinin bazı olumlu etkileri olabileceğinin altını çizerek, bunun “Afrika Boynuzu‘ndaki kuraklık ve La Niña ile ilgili diğer etkilere bir soluk getirebileceğine” işaret etti; ancak “insanları güvende tutabilmek için” etkili erken uyarı sistemlerine duyulan ihtiyacı vurgulayarak “Daha fazla aşırı hava ve iklim olayını da tetikleyebilir” diye konuştu.
WMO uzmanları da iki El Niño olayının aynı olmayacağını ve etkilerinin kısmen yılın dönemine bağlı olduğunu hatırlattı.
Bir yanda yağışlar, bir yanda kuraklık
İklim modelleri ortalama olarak her iki ila yedi yılda bir meydana gelir ve genellikle dokuz ila 12 ay sürer. Tipik olarak, orta ve doğu tropikal Pasifik Okyanusu‘ndaki okyanus yüzey sıcaklıklarının ısınmasıyla ilişkilidir.
Artan yağışlar genellikle Güney Amerika’nın güneyinde, Amerika Birleşik Devletleri‘nin güneyinde, Afrika Boynuzu‘nda ve Orta Asya’da görülürken, Avustralya, Endonezya ve Güney Asya’nın bazı bölgelerinde şiddetli kuraklıklar meydana gelebilir.
WMO, yaz aylarında kuzey yarımkürede El Niño’nun ılık sularının Orta ve Doğu Pasifik Okyanusu’ndaki kasırgaları körükleyebileceğini ve Atlantik havzasında kasırga oluşumlarını engelleyebileceğini kaydetti.
