Bilim insanları, dünyadaki buzulların iklim değişikliği nedeniyle 2010’dan 2020’ye kadar yaklaşık üç milyar ton kütle kaybettiğine işaret ediyor.
Dünya‘daki yaklaşık 200 bin buzulu takip eden Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Cryosat uzay aracına ait veriler, on yılda 2 milyar 720 milyon ton buzun kaybedildiğini gösteriyor. Bu, miktar, buzul kütlelerinin yaklaşık yüzde 2’si anlamına geliyor.
Radar altimetresi denilen bir cihazla toplanan veriler ile veri işleme konusunda yaşanan ilerlemeler sonucunda araştırmacılar, dünyadaki buzulların durumu hakkında şimdiye kadarki en iyi uydu değerlendirmesini elde etmiş bulunuyor. Geophysical Research Letters dergisinde 26 Nisan günü yayımlanan çalışma, küresel bir buzul değerlendirmesini ortaya koyuyor.
En büyük buzul kaybı Alaska’da görülüyor
Bilim insanları, Alaska‘daki buzulların 10 yıllık araştırma dönemi boyunca yılda 80 milyar tondan fazla buz kaybederek en büyük kayıpları yaşadığını kaydediyor. Bu miktar, bölgedeki toplam buz hacminin yaklaşık yüzde 5’ine denk geliyor.
Daha sıcak sulara kıyısı olduğu için buzulların aşındığı ve daha hızlı hareket ettiği yerler arasında Kuzey Kutbu (Norveç takımadalarından Svalbard yakınları) ve Barents ve Kara denizlerinin Rusya’ya yakın kesimleri yer alıyor.
Ağustos 2010 ile Ağustos 2020 arasında görülen buzul kütle değişimleri. Kaynak: Glacier Mass Loss Between 2010 and 2020 Dominated by Atmospheric Forcing (https://doi.org/10.1029/2023GL102954)
Erimenin çoğu, atmosfer sıcaklıklarındaki artıştan kaynaklanıyor
Bu bölgelerdeki kütle kaybının yüzde 50’den fazlası, eriyerek okyanuslara karışan buzul miktarındaki artıştan kaynaklanıyor.
Veriler, 2010 ile 2020 yılları arasında görülen buz kaybının büyük çoğunluğunun, atmosfer sıcaklıklarındaki artışa bağlı erimeden kaynaklandığını gösteriyor.
Kaybın yalnızca yüzde 11’i, buzul cephelerinin daha sıcak okyanus veya göl sularının kıyısında yer almalarına bağlı erime veya akış artışından kaynaklanıyor.
Bu durumun, halihazırda düşük rakımlı bölgelerde yaşayan topluluklar için önemli bir tehdit oluşturan deniz seviyelerinde yükselmeye yol açacağı öngörülüyor.
Dünyada her beş kişiden biri buzullara ihtiyaç duyuyor
Buzullar, dünyada milyonlarca insana içme suyu sağlıyor ve çiftçilik faaliyeleri yürütmelerini mümkün kılıyor. Bu nedenle buzulların ne hızda değiştiğinin takibi önem taşıyor.
Dünyanın birçok yerindeki buzullar, kritik su rezervuarı işlevi görüyor. Dünya nüfusunun yüzde 20’sinden fazlasının yazın buzullardan eriyerek akan sulara bir şekilde bağımlı olduğu düşünülüyor.
İklim değişikliğinin buzullar üzerinde yol açtığı değişiklerin izlenmesi, büyük ölçüde uzay gözlemlerine dayanıyor.
