Fransa’da emeklilik yaşının 62’den 64’e çıkarılmasını öngören yasa tasarısını protesto eden sendikaların çağrısıyla bugün ülke genelinde yüz binlerce kişi greve gitti. Öğretmenlerin yanı sıra endüstri, demiryolu, gaz ve elektrik işçilerinin greve katılması nedeniyle ulaşım, kamu hizmetleri ve enerji üretiminde büyük aksamalar yaşandı.
Sendikaların ülkede “hayatı durdurma” çağrısı yaptığı yeni grev gününde rafinerilerin çıkışında yakıt sevkiyatları bloke edildi, tren seferleri büyük ölçüde iptal edildi, okullar kapandı, çöpler sokaklarda kaldı.
Başkent Paris’te 700.000 kişi hükümetin emeklilik reformunu protesto etmek için sokaklara döküldü.#Greve7Mars
— Gasteniz! 🗞 (@fransizgastesi) March 7, 2023
İşçi ve emekçi sendikaları emeklilik yaşını 62’den 64’e çıkarmayı dayatan hükümete boyun eğdirmek istiyor.
CGT sendikası başkanı Philippe Martinez, bu grevin 2011’den bu yana en güçlü toplumsal hareket olacağını vurguladı.
Ulusal demiryolu şirketi SNCF’de trenlerin yüzde 80’i iptal edilirken, Fransa ile Almanya, İspanya ve Birleşik Krallık arasındaki uluslararası bağlantı kesintiye uğradı. Otobüs ve metre ağları da grevden ağır bir şekilde etkilendi. Havaalanlarında yüzde 30’un üzerinde iptaller yaşandı. Ulusal eğitimde birinci derece öğretmenlerin yüzde 60’ından fazlasının greve katıldığı bildirildi.
Lise öğrencileri sendikası FIDL’e göre 400 eğitim kurumunu emeklilik reformuna karşı harekete geçti. Enerji sektörü de grevden yoğun bir şekilde etkilenen sektörlerden biri oldu.
Greve destek veren öğrenciler Fransa genelinde üniversiteleri bloke etti:
Angers
Besançon
Brest
Clermont
Grenoble
Rochelle
Lille 2
Lille 3
ENS Lyon
Lyon 2
Nantes
Nanterre
Paris 8
ENSAD Paris
Pau
Poitiers
Rennes 2
Rouen
SciencesPo Bordeaux
SciencesPo Grenoble
Strasbourg
Tours pic.twitter.com/TgbIimlEBS— Gasteniz! 🗞 (@fransizgastesi) March 7, 2023
Reform projesi ise sağcıların çoğunlukta olduğu Senato’da tartışılmaya devam ediyor. Tartışmalar pazar gününe kadar sürecek.
Greve paralel olarak ülke genelinde 300’ü akın eylem planlandı. Bir önceki ulusal eylem günü olan 16 Şubat’ta 1,3 milyon kişi sokaklara çıkmıştı. 31 Ocak’taki eylemlere 2,5 milyon kişi katılmıştı. Yüzlerce noktada gösteriler var. Sendikalar, 7 Mart grevinin 31 Ocak’tan daha güçlü olduğunu belirtiyor. Sendikalar akşam saatlerinde bir araya gelecek, grevi sürdürmeyi tartışacaklar. 8 Mart günü yeniden hayatın durdurulması bekleniyor.
Hükümet ise “emeklilik reformu” olarak adlandırdığı yasa tasarısında geri adım sinyali vermiyor.
Fransa’da kamuoyu araştırma şirketi Elabe tarafından yapılan bir ankete göre, halkın yüzde 56’sı grevleri destekliyor.
Başbakan Elisabeth Borne, halkın protesto hakkına saygı duyduğunu söyledi.
Hükümet sözcüsü Olivier Véran ise “Fransızların uzun vadeli bir ablukanın ‘kurbanı’ olmasını istemiyoruz” dedi.
Véran, “grevlerin tarım ve sağlık konularında bir felakete yol açabileceği” uyarısında bulundu.
Özel sektördeki en büyük sendika olan Fransız Demokratik Emek Konfederasyonu (CFDT) Genel Başkanı Laurent Berger, Pazartesi günü France Inter radyosuna yaptığı açıklamada, “Reforma karşı çıkan tüm işçileri, tüm emeklileri ve yurttaşları protesto gösterilerine çağırıyorum” dedi.
Fransa’da Ocak ayında 1,2 milyondan fazla kişi ülke çapındaki protestolara katılmıştı.
Başkent Paris’te sokaklar karıştı. Güvenlik güçleri ile göstericiler arasında çıkan arbedede, bir polis memuru başına isabet eden cisim sebebiyle baygınlık geçirdi.#Grevedu7mars
— Gasteniz! 🗞 (@fransizgastesi) March 7, 2023
Hükümet ve muhalefet ne diyor?
Fransa, Avrupa’da emeklilik yaşının en düşük olduğu ülkeler arasında. Hükümet yetkileri, gelecekte emeklilik sistemini finansal olarak desteklemeye devam edebilmek için bu değişikliğin yapılmasının şart olduğunu söylüyor.
Çalışma Bakanlığı’nın tahminlerine göre, emeklilik ödeme süresinin uzatılması ve emeklilik yaşının 64’e çekilmesi, yıllık emeklilik sistemine 17,7 milyar euroluk katkı sağlayacak. Şu an açık veren sistemde böylelikle gelir ve giderler 2027 yılında dengelenmiş olacak.
Ancak muhalefet, sistemin işlediğini, emeklilik harcamalarının kontrol dışı olmadığını söylüyor.
Sendikalar da gelir-gider dengesini sağlamanın yolunun zengin insanlardan daha fazla vergi alınması; işverenin ve halihazırda varlıklı olan ve yüksek miktarda emekliliği olan kişilerin daha fazla katkı vermesi olduğunu söylüyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, geçen yıl seçim kampanyası sırasında emeklilik yaşını 65’e çıkaracağını açıklamış ancak hükümet bunu tepkiler sonrası 64’e düşürmüştü. En düşük emekli maaşının aylık 1200 euro olması kararlaştırılmıştı.
Sol partiler, tasarının yasalaşmasını yavaşlatmak için 7 binden fazla değişiklik teklifi yaptı. Macron’un partisi, tasarıyı kabul ettirecek çoğunluğa sahip olmadığı için muhafazakarların oyuna ihtiyaç duyuyor.
BBC Türkçe – ANF Türkçe – Gazedda
