Mısır, Kızıldeniz’in tatil beldesi Şarm El-Şeyh’te COP27 iklim zirvesine ev sahipliği yapmaya hazırlanırken, artan gıda ve yakıt fiyatları, şişen borçlar ve ekonomik gerileme küresel iklim eylemini tehdit ediyor.
Glasgow’da yaklaşık bir yıl önce verilen taahhütler, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının yansımalarının kurbanı olma riskini taşıyor. Enerji krizi, daha fazla fosil yakıt çıkarmak için işleri aceleye getirdi ve gelişmekte olan ülkelerin kötüleşen iklim etkileriyle başa çıkmasına yardımcı olacak finansman artırma vaatleri gerçekleşmedi.
Mısır’ın baş müzakerecisi Mohamed Nasr, “Taahhütlerde potansiyel bir gerileme var. Uluslararası toplumun en üst düzeyindeki siyasi taahhüdünün hâlâ aynı seviyede olduğundan emin olmamız gerekiyor” diye uyardı.
Müzakerelerden çıkması beklenen kararlar iklim eyleminin geleceği için kritik. Zirvede ev sahibinden başlayarak liderlerin, finans kurumlarının ve özel sektörün harekete geçmesi gerekecek. Burada da bazı isimlerin farklı alanlarda dokunuşları olabilir. İşte o isimlerden bazıları:
İklim Kurbanlarının Savunucusu: Sherry Rehman
Pakistan’ı sular altında bırakan feci sel ve felakete verilen yetersiz uluslararası cevap, gelişmekte olan ülkelerin iklim kaynaklı hasarlardan kurtulmalarına yardımcı olmak için finansman çağrılarını keskinleştirdi. Pakistan, talep edilen destekte paketin en ön sırasında olacak.
Ülkenin iklim bakanı Sherry Rehman, yeniden yapılanma zorluğunun ölçeğini paylaşmak için birçok kez açıklamalarda bulundu.
Ülke, G77 olarak bilinen 134 gelişmekte olan ülkeden oluşan bir gruba başkanlık ederken, iklim zararlarına yanıt vermek adına yeni bir fon akışı için itici güç olacak. Rehman’ın Pakistan Kızılayı’nın eski başkanı ve eski ABD büyükelçisi olarak deneyimi işe yarayacak.
Aktivist Diplomat: Jennifer Morgan
Greenpeace International’ın başkanlığından Almanya’nın uluslararası iklim eylemi özel elçisi olarak atanmasına kadar Morgan, COP27’de önemli bir rol üstlenecek. Morgan, COP26’da Mark Carney’in Glasgow Net Zero için Mali İttifakı’nı “dolandırıcılık” ile suçladı. BM İklim Değişikliği kurallarına karşı bir protestoya katılarak kovulma riskini de göze aldı.
Morgan COP27 başkanlığı tarafından, müzakereleri kolaylaştırmak ve iklim mağduru ülkelerin yeniden inşa edilmelerinde finansmanın nasıl sağlanacağı konusundaki çıkmazın kırılmasına yardımcı olmak üzere görevlendirildi.
Morgan, Şili’nin çevre bakanı olan iklim bilimci Maisa Rojas ile bu koltuğu paylaşıyor.
Adalet için Ses: Vanessa Nakate
Ugandalı iklim aktivisti, savunmasız insanlarla dayanışarak gelişmekte olan ülke kampanyacıları ile seslerini yükseltiyor.
Zengin uluslara, kötüleşen iklim değişikliğinin neden olduğu kayıp ve zararları ödemeleri ve viral sloganı “#ShowUsTheMoney” etiketi altında finans vaatlerini yerine getirmeleri için çağrıları güçlendirdi.
Gelişmiş ülke bakanlarıyla doğrudan yüzleşmekten korkmadığını gösterdi. Zirve sırasında daha fazlasını yapabilir.
Finansal Sisteme Dair: Mahmoud Mohield
COP27’nin üst düzey şampiyonu, uluslararası finans ve kalkınma üzerinde 30 yıllık deneyime sahip Mısırlı bir ekonomist.
Hem IMF’de hem de Dünya Bankası’nda çalıştıktan sonra, uluslararası finans kurumlarının gelişmekte olan ülkelerin emisyonları azaltmak ve dayanıklılık oluşturmak için ihtiyaç duyduğu finansmanın kilidini açmada oynadıkları rolü anlayabiliyor.
Küresel finansal sistemde reform çağrıları hız kazanırken, onun deneyimi müzakere odaları dışında ve reel ekonomide ilerleme sağlamak için kilit rol oynayacak.
Mohieldin, COP27 Başkanı Sameh Shoukry de dahil olmak üzere konferansa başkanlık eden deneyimli Mısırlı diplomat ekibinin bir parçası.
Gaz Tutkunu: Macky Sall
Kıtanın fosil yakıtlardan temiz enerjiye nasıl geçeceği konusunda ortak bir Afrika pozisyonu yok. Senegal’in ve Afrika Birliği’nin şu anki başkanı, ülkelerin enerji ve kalkınma ihtiyaçlarını karşılamaya yardımcı olmak için fosil yakıt kaynaklarını kullanmaları gerektiğini savunuyor.
Senegal açık deniz gaz kaynaklarını geliştiriyor ve Sall bu konuda Almanya’dan destek almayı umuyor.
Bu plan da hassas tartışmalara yol açtı. 46 tane en az gelişmiş ülkeden oluşan bir gruba başkanlık eden ilk kadın olan Senegalli Madeleine Diouf Sarr da izlenmesi gereken isimlerden biri.
Tecrübeli ve saygın bir müzakereci olarak dünyanın en yoksul uluslarının önceliklerini zorlayacak.
Temiz Enerji: William Ruto
Kenya’nın yeni seçilen devlet başkanı, Afrika’da gaz yakıtlı bir enerji geçişine karşı. Eski başkan yardımcısı ve Kenya’nın en zengin insanlarından biri olan Ruto, Ağustos ayında seçim yarışını kazandı.
Ruto, iş yaratırken ve endüstriyi geliştirirken Kenya’nın 2030 yılına kadar %100 temiz enerjiye ulaşacağını taahhüt etti. Büyük jeotermal potansiyele sahip olan Kenya’nın elektriğinin %80’inden fazlası halihazırda yenilenebilir kaynaklardan üretiliyor.
Bu arada, ülkenin kuzeyi son 40 yılın en kötü kuraklığıyla karşı karşıya. Bu durum, mahsullerin azalmasına, hayvanların ölmesine ve insanların aç kalmasına neden oluyor.
Ruto, iklim etkilerine uyum sağlamak ve bunlara yanıt vermek için daha fazla para talep eden güçlü bir ses olacak.
Borç Takas Şampiyonu: Gustavo Petro
Eski isyancı ve Kolombiya’nın ilk solcu başkanı, ülke ekonomisini petrol ve kömür bağımlılığından kademeli olarak uzaklaştırma ve Amazon’u korumak için finansman arama vaadiyle seçildi.
Petro, Amazon’u korumak ve onarmak karşılığında borç affı çağrılarını savunuyor. Kıtada, Belize ve Arjantin bu fikri destekliyor.
Konsept, IMF’nin ilgisini çekti ve Afrika’daki bir dizi gelişmekte olan ülke bu seçeneği araştırıyor. Petro’nun masaya getirdikleri yakından izlenecek.
Metan Kontrolörü: John Kerry
ABD’nin özel iklim elçisi, ülkelerin, küresel metan emisyonlarını 2030 yılına kadar %30 oranında azaltma taahhüdüne katılmaları için destek topladı. Şu anda 125 imza sahibi var.
Brüksel ile birlikte çalışan Washington, petrol ve gazın üretim ve dağıtımında metan emisyonlarını azaltmak için bir girişim yürütüyor.
İhracatçılar ve ithalatçılar bu gruba katılmaya çağrılıyor. Kerry, metanla ilgili hızlı alınan önlemlerin iklim etkilerini azaltabileceğini ve gelişmekte olan ülkelere de bu sayede fayda sağlayabileceğini umuyor.
ABD, COP27’de iklim mağdurları için finansman düzenlemeleri hakkında müzakereleri kabul etti, ancak ülkelerin yeniden inşasına yardımcı olmak için ek finansman sağlamaya itiraz etmeye devam ediyor. İleride başka anlaşmazlıklar da olabilir.
Anlaşma Kurucu: Xie Zhenhua
Pekin’in sıfır COVID politikası, Çin’in iklim elçisinin bu yıl çok az seyahat ettiği anlamına geliyor. Dünyanın en büyük seragazı yayıcısı, ekonomisinin yavaşlaması da dahil olmak üzere iç meselelere odaklandı. Başkan Xi Jinping’in COP27’de olması beklenmiyor.
Analistler, Çin’in iklim mağdurları için uyum ve finans gibi kilit konularda gelişmekte olan ülkelerin yanında yer alacağını söylüyor. Nakit sıkıntısı çeken savunmasız ülkelere borç yardımı sağlamak zor olacak. Gelişmiş ülkeler, kömür üretiminin durdurulması da dahil olmak üzere, ülke içinde daha iddialı hedefler belirleyebilir.
Ancak Çin gözlemcilerini meşgul eden şey jeopolitik. Pekin, Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyaretinin ardından ABD ile iklim eylemi konusundaki görüşmeleri durdurdu. Xie, meslektaşı Kerry’yi uzun zamandır tanıyor. Bu iki kişinin zirvede nasıl bir araya geleceği siyasi dinamiği şekillendirecek.
Bu yazı Climate Home News‘ten kısaltılarak çevrilmiştir.
