İran İnsan Hakları Örgütü (IHTNGO) tarafından dün yapılan açıklamaya göre; başörtüsünü ‘uygun’ takmadığı gerekçesiyle gözaltına alınmasının ardından hayatını kaybeden Mahsa Amini’nin ardından başlayan protestolarda ölenlerin sayısı 234 oldu.
İran’da beş hafta önce başlayan rejim karşıtı protestolar devam ederken protestolarda hayatını kaybeden en az 234 kişinin 29’u ise çocuk.
Fotoğraf: AP
IHRNGO’nun raporlarına dayanan bilgilere göre; yetkililer protestocuların ölümlerinin üstünü kapatmaya çalışıyor. İnsan Hakları Örgütü, ölüm sayılarının daha fazla olabileceğine işaret ediyor.
Fotoğraf: Emrah Gürel/ AP
Örgüt tarafından dün yapılan açıklamaya göre hayatını kaybedenler, ailelerine haber verilmeden ikametlerine uzak noktalara gömülüyor.
Öte yandan ölen vatandaşların aileleri, güvenlik güçleri tarafından gözaltına alınıyor, fiziksel ve psikolojik şiddete maruz bırakılıyor.
Fotoğraf: AFP
Ölüm nedenleri olarak ise “yüksekten düşme, araba kazası veya uyuşturucu, alkol veya gıda zehirlenmesi” gibi gerekçeler öne sürülüyor.
Fotoğraf: AFP
IHRNGO’nun açıklamasına göre; güvenlik güçleri sağlık çalışanları ve doktorlara ölüm belgelerinin hazırlanması işlemlerinde baskı uyguluyor.
Kaynak: Hawar News Agency via AP
İran İnsan Hakları Direktörü Mahmood Amiry-Moghaddam, sağlık çalışanlarına uygulanan baskıya ilişkin şunları söylüyor:
“İslam Cumhuriyeti’nin suçlarını gizlemek için doktorları sahte ölüm belgeleri vermeye zorlaması, yaralı protestocuları hastanelerde gözaltına alması ve ambulansları güvenlik güçlerini taşımak için kullanması, uluslararası hukuk ve ahlak ilkelerini ihlal etmesinin diğer örnekleridir. WHO ve ICRC dahil olmak üzere uluslararası kuruluşlar, bu ihlallere acil ve uygun tepki göstermeli.”
Ne olmuştu?
Ahlak polisinin gözaltına aldığı 22 yaşındaki Mahsa Amini, iki gün sonra, 16 Eylül’de hayatını kaybetti.
Fotoğraf: Reuters
Amini başörtüsü kuralına uymaması, saçının görünmesi nedeniyle gözaltına alınmıştı. Genç kadının ölmesiyle ülke çapında kadınlar eylemler başlattı.
Mahsa Amini’nin ölümü bir toplumu ayağa kaldırdı ve uluslararası kamuoyunda yankı buldu.
Amini için ülkede günlerdir protestolar gerçekleştirilirken birçok ülkede de vatandaşlar sokağa çıkarak kadın mücadelesine destek vererek baskı İslam rejimine tepki gösterdi.
Başörtüleri yakıldı, kadınlar sokaklarda toplumsal cinsiyet eşitliği için yürüdü. Kadın hakları savunucuları ve öğrenciler protesto çağrılarında bulundu.
“Diktatöre ölüm”… Bu slogan İran sokaklarında haykırıldı. Amini’nin Sakkız’da gerçekleşen cenazesinde de aynı sloganlar atılmıştı.
