Farklı dillerdeki Wikipedia sayfalarında iklim krizi inkarcılığı yaygınlaşıyor

BBC, internet ansiklopedisi Wikipedia‘nın birçok dildeki sayfalarında iklim krizi konusunda asılsız iddialar yer aldığını ve komplo teorilerinin yaygınlaştırıldığını ortaya çıkardı.

Swahili, Kazak ve Belarus dillerinin de aralarında bulunduğu bazı Wikipedia sayfalarındaki girdilerde bilim insanlarının iklim değişikliğinin sebepleri konusunda hemfikir olmadıkları iddia ediliyor.

Halbuki küresel ısınmanın insan faaliyetlerinden kaynaklandığı konusunda bilim dünyasında büyük ağırlık görüş birliği içinde.

‘Bulgular endişe verici’

Sitenin yönetiminden sorumlu Wikimedia Vakfı’nın bir temsilcisi, bulguların “endişe verici” olduğunu, çok daha fazla sayıda gönüllü editöre ihtiyaç duyduklarını söyledi.

Çince Wikipedia’nın “iklim değişikliği” sayfasında, gezegenin atmosferindeki ısı yükselmesinin muhtemel sebepleri arasında güneşteki kozmik olaylar sayılıyor.

Komplo teorileri yer alıyor

Totaliter bir dünya hükümetinin oluşmaya başladığı gibi asılsız ve kanıtlanmamış başka teoriler de bu listede yer alıyor ve iklim değişikliğiyle mücadele çağrıları bazı esrarengiz mali çıkarlarla ilişkilendiriliyor.

Hırvatistan Wikipedia’sındaki küresel ısınmayla ilgili sayfaların üçte biri iklim değişikliğine dair bilimsel bulguların sorgulanmasına ayırılmış ve içinde komplo teorileri de yer alıyor.

‘Daha çok insana ihtiyacımız var’

Wikimedia Vakfi’nın kıdemli program stratejisti Alex Stinson “Bu durum beni çok kaygılandırıyor. İşte bu yüzden projede çalışacak daha çok insana ihtiyacımız var” ifadelerini kullandı.

Wikipedia 300’den fazla dilde yayınlanıyor ve her bir dilin ayrı içeriği ve gönüllü editörleri var. İnternet bağlantısı olan herkesin üzerinde değişiklik yapabileceği bu sayfaların kalitesi de bu gönüllü editörlere bağlı olarak değişiyor.

Stinson farklı dillerde daha fazla gönüllünün çalışmasının komplo teorilerinin ve asılsız bilgilerin sayfaya sızmasını engelleyebileceğini söylüyor.

Farklı çevrelerden kişilerin olması önemli

ABD’de yaşayan Japon yazar Yumiko Sato platformda yer alan yanlış bilgiler üzerine bir araştırma yapmış.

“Wikipedia, editör topluluğunun geniş ve farklı farklı çevreler ve görüşlerden kişiler olmaları halinde başarılı olabilen bir platfom” diyor.

2001 yılında başlatılan internet ansiklopedisi Wikipedia halen dünyanın en çok ziyaret edilen sitelerinden biri.

En büyük birimi olan İngilizce dilindeki sayfalar her ay 40 binden fazla kullanıcı tarafından edit ediliyor.

Editörler denetliyor

İngilizce Wikipedia’nın iklim krizi sayfaları üzerinde çalışan bu konuyla çok ilgil bir grup i editör düzenli olarak sayfaları dolaşıp bilim dışı ya da yanıltıcı bilgi olup olmadığını denetliyor.

Fakat aynı titizlik İngilizce dışındaki bazı dil sayfaları için geçerli değil. Şu anda Wikipedia’nın 150 den fazla dildeki sayfaları, ayda 10’dan az gönüllü editör tarafından düzenli olarak kontrol ediliyor.

Sato, bu dillerde editörlerin sayısının az olmasının yanısıra farklı çevrelerden de gelmediklerine bu nedenle denetimin zayıfladığına dikkat çekiyor.

Dezenformasyonun geriletilmesi

Wikipedia’nın en temel ilkelerinden biri öz yönetim, yani gönüllü editörlerin denetimi çerçevesinde herkesin katkı yapabilmesi.

Dolayısıyla dil sayfalarının editörleri müdahale etmedikçe Wikimedia Vakfı’nın yapabileceği fazla bir şey yok.

Vakıftan Alex Stinson “Vakıf hiç bir zaman editoryal politikaya doğrudan müdahale etmedi. Bu bizim çalışma biçimimiz değil” diyor ve ekliyor:

“Bizim dezenformasyonu geriletmemiz gerekiyor. Fakat bu da bu dillerde bilimsel verilere hakim kişilerin sayfalara girip müdahale etmesiyle olabilir.”