Hızla yayılan koronavirüs salgını karşısında ülkelerin ellerindeki aşı kapasiteleri zorlanmaya başlayınca ikinci dozun geciktirilmesi tartışmaları başladı. Covid-19’a karşı geliştirilen aşıların büyük bölümünün etkili olabilmesi için iki doz halinde uygulanması gerekiyor.
Deutsche Welle Türkçe‘de yer alan habere göre Almanya Sağlık Bakanlığı, eldeki doz miktarının sınırlı olması nedeniyle mümkün olduğunca fazla kişiye ilk dozun uygulanıp ikinci dozun ertelenmesi olasılığının değerlendirilmesi için Aşı Komisyonu’nu görevlendirdi.
Konu, diğer Avrupa ülkelerinin de gündeminde. İngiltere’de aşı uygulamaları konusunda yetkili komisyon, ilk etapta mümkün olduğunca çok kişiye ilk doz aşının yapılması tavsiyesinde bulundu. Komisyon, ikinci dozun 12 hafta sonra yapılabileceğini bildirdi.
Bilim dünyası ikiye bölündü
Ancak bilim dünyası, ikinci dozun geciktirilmesi konusunda ikiye bölünmüş durumda. Bir kesim, ikinci dozun ertelenmesinin acil durumlarda gündeme gelebileceğinden yana görüş bildirirken diğer kesim, ilk dozun neredeyse hiçbir koruma sağlamadığını savunuyor.
Avrupa İlaç Dairesi (EMA), ikinci dozun ilk dozdan “en az 21 gün” sonra yapılmasını tavsiye ederken Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bu süreyi 21 ila 28 gün olarak öneriyor.
Gerek AB içinde aşı izinlerinden sorumlu Avrupa İlaç Dairesi (EMA) gerekse aşı üreticisi Biontech, ilk dozun virüse karşı koruyucu etkisinin birkaç haftadan daha uzun sürdüğüne dair elde veri bulunmadığına işaret ediyor. EMA, ilk dozdan sonra iki ila üç haftanın ötesine geçecek bir koruma olup olmadığına dair elde veri bulunmadığını belirtti.
İkinci doz geciktirilebilir mi?
Dünya Sağlık Örgütü uzmanları, istisnai durumlarda ikinci dozun iki hafta kadar geciktirilebileceği görüşünde.
Alman İmmünoloji Derneği (DGfI) de salgında kritik aşamada bulunulduğuna dikkat çekerek eldeki doz miktarıyla mümkün olduğunca çok kişiye ilk dozun uygulanmasının önem taşıdığına dikkat çekti. İlk dozun iki hafta sonra virüse karşı belli bir koruma sağladığını belirten DgfI, ancak ikinci dozun mutlaka 60 gün içinde uygulanması gerektiğini vurguladı.
“İlk doz yeterli koruma sağlamıyor”
Alman Fraunhofer Enstitüsüne bağlı Hücre Terapileri ve İmmünoloji biriminden Sebastian Ulbert ise ilk dozun yeterli koruma sağlamadığına dikkat çekiyor. Ulbert, deneklerin ilk doz sonrasında geliştirdiği bağışıklıkla ilgili yapılan test sonuçlarının, vücudun ilk doz sonrasında neredeyse hiç antikor üretmediğini ortaya koyduğunu belirtti. İlk dozun ne kadar etki gösterdiği ve bu etkinin ne kadar sürdüğüyle ilgili kapsamlı çalışma bulunmadığına da dikkat çekti.
BioNTech ve Pfizer ortaklığında geliştirilen aşının tam koruma sağlayabilmesi için üç hafta arayla iki doz uygulanması gerekiyor. Covid-19 hastalığının hızla yayılması ve üreticilerin üretim kapasitesinin ihtiyaca yetmemesi nedeniyle aşının ilk dozunun uygulanıp ikinci dozun gecikmeli olarak yapılması olasılığı gündeme gelmişti.
