Büyük Set Resifi’ndeki mercanların yarısı iklim krizi yüzünden yok oldu

Avustralya’nın Queensland eyaletinde yer alan ARC Centre of Excellence for Coral Reef araştırma merkezinden bilim insanları Büyük Set Resifi’nde bulunan mercanların yarısının son 20 yılda yok olduğunu açıkladı.

Büyük Set Resifi, birbirinden ayrı 2 bin 900 resif ve 900 adadan oluşuyor ve 344 bin 400 kilometre alanı ile dünyanın en büyük resif sistemi olarak kabul ediliyor. Zengin bir biyoçeşitliğe sahip resif sistemi, Mink balinası, kambur balina ve mavi balina gibi birçok balina ve dugong gibi soyu tehlikedeki birçok deniz memelisinin yanı sıra altı çeşit deniz kaplumbağası ve 1 milyondan fazla balık, mercan, köpekbalığı, vatoz, denizanası gibi canlı türlerine ev sahipliği yapıyor. 

Ancak, resifler dünyanın her yanında olduğu gibi insan faaliyetlerinden kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle adım adım sona yaklaşıyor. 

Tüm mercan türlerinde azalma 

Bilim insanları çalışma kapsamında  1995’ten 2017’ye kadar resifteki mercan kolonilerinin sağlığını ve boyutlarını analiz etti. Popülasyonların tüm mercan türlerinde düşüş gösterdiği, özellikle dal ve masa şeklindeki mercanlarda yüzde 50’den fazla kaybın yaşandığı belirtildi. 

Söz konusu iki mercan türü, balıklar ve diğer deniz yaşamı için habitat sağlayan büyük, yapısal organizmaları oluşturuyor.

Araştırmanın yazarlarından Profesör Terry Hughes, bu mercan türlerinin üçte ikisinin, 2016 ve 2017 yılında arka arkaya meydana gelen toplu mercan ağarmaları nedeniyle zarar gördüğünü söyledi.

Nedeni küresel ısınma

Mercan ağarması diye tabir edilen durum, mercanların küresel ısınma karşısında okyanus sularının aşırı ısınması ile meydana geliyor.  Su çok sıcak olduğunda, mercanlar dokularında yaşayan algleri (zooxanthellae) dışarı atarak resifin tamamen beyazlamasına neden oluyor. Mercanlar ağardıktan sonra hayatta kalabiliyor, ancak bu onların stres altında olduğunu gösteriyor ve toparlanmaları onlarca yıl sürüyor. Suyun ısınması önlenemediğinde ise ölüm gerçekleşiyor. 

Bunun birlikte, geçen yıl yapılan farklı bir çalışmada Büyük Set Resifi’ndeki zarar görmüş mercan kolonilerinin, yetişkin mercanların çoğunun öldüğü için yeniden oluşmaya çalıştığını ortaya koydu. Ancak Hughes, bu yıl 2016 ve 2017’nin toplamında daha fazla kitlesel ağarmanın yaşandığını açıkladı.

‘İklim krizi gelecekteki olası bir tehdit değil’

Hughes, mercan resfilerinin kurtarılması için hemen harekete geçilmesi çağrısında bulunarak şunları söyledi:

İklim değişikliği sadece gelecekteki olası bir tehdit değildir.  Küresel ısınma nedeniyle meydana gelen beş toplu ağarma olayının ardından son yılda Büyük Set Resifi’nin yarısı yok oldu. Kaybedecek zamanımız yok. Sera gazı emisyonlarını keskin bir şekilde azaltmamız gerekiyor.” 

Geçen yıl, Avustralya hükümeti, insan kaynaklı küresel ısınmanın resiflere karşı en büyük tehditi oluşturduğunu  doğrulamıştı. 

2 bin 300 kilometre uzunluğundaki resif, “bilimsel önemi” nedeniyle 1981’de UNESCO Dünya Mirası alanı olarak belirlendi. Ancak özellikle son on yılda, mercanları öldüren, diğer deniz yaşamını etkileyen, yosun ve diğer kirletici maddelerin büyümesini hızlandıran sıcak denizler tarafından büyük ölçüde hasar gördü.

Profesör Hughes, “Büyük Set Resifi’nin, genişliği sayesinde  korunduğunu düşünüyorduk, ancak sonuçlarımız dünyanın en büyük ve nispeten iyi korunan resif sisteminin bile giderek daha fazla tehlikeye maruz kaldığını gösteriyor” dedi.

Diğer yandan Mart ayında, bilim insanları resifin beş yıl içinde üçüncü toplu ağartma olayına maruz kaldığını bildirdi. Hasarın mercanlara etkisi ise hala değerlendiriliyor

Küresel sıcaklıklar, endüstri öncesi zamanlardan bu yana yaklaşık 1 derece arttı. Birleşmiş Milletler (BM), bu yükselişin 1,5 dereceye ulaşması durumunda dünyadaki mercanların yüzde 90’ının yok olacağı konusunda uyarmıştı.