Plağın dijital çağda hayatta kalabilmesinin sebebi nedir? – Steven Brykman

Ritüel ve dokunulurluğu hafife almayın.

Plağın neden geri döndüğünü koleksiyonculara sorduğunuzda çoğu bilindik bir nakarat gibi şöyle der: “Elbette plak geri döndü! Orijinalin çok daha doğru bir şekilde üretimidir! Ses dijitalden çok daha iyi duyuluyor!”

Bence plağın geri dönüşü ses kalitesinden çok daha ciddi sebeplerden dolayıdır. Medya analisti Marshall McLuha’nın meşhur sözünde dediği gibi, “Ortam mesajın kendisidir”. Başka bir deyişle, “bir ortamın karakteri ileteceği veya yayacağı herhangi bir mesaja bürünür ve böylece sembiyotik bir ilişki kurularak ortam söz konusu mesajın nasıl algılanacağına nüfuz eder”  Bu, başka hiçbir yerde plak dünyasındakinden daha gerçekçi olamaz.

Çoklu algı

Tüm plak deneyimi çekiciliğini yaratmaya yardımcı olur. Dijital / yayın hizmetleri sadece tek bir duyuya hitap ederken; (anlık memnuniyetin tadını çıkarmamızı sağlar) plak ise birden fazla duyuya (görme, ses ve dokunma) hitap eder. Plak kayıtları hem dokunsal hem görsel hem de işitsel bir deneyim sunar. Kaydın kendisini hissedersiniz. Elinizde tutarsınız. Bu deneyim yalnızca kapak resminin boyutu veya beraberindeki kitapçıklarla ilgili değil (ki resim disklerinin ve renkli plakların eşsiz güzelliğinden bahsetmiyoruz bile!). Büyüklüğü ve ölçüsünden dolayı bir ağırlığı, bir iriliği olan birşeydir; boyutun önemli olduğunu size fısıldar.

Plak kayıtları, tüm kırılganlık ve fiziksellikleri ile müziğe ve müzik geçmişe saygı gösterir mahiyettedir. Geçmiş, korunmayı hak ettiği için dikkatle ele alınmaları gerekir. Kolayca çizilirler ve bu çizikler sonucunda ses kalitesinde düşme yaşanır. Doğa koşullarına bağlıdırlar, örneğin güneşte bırakıldıklarında çözülürler. Tıpkı canlılar gibi gelip geçici bir hayatları vardır. Kayıt albümleri analogdur, ses dalgalarına daha yakın olan birşey yoktur.

Plak meraklısı ve yazar Steven Beeber şöyle bir özet yapar: “Eski usuller daha iyiydi. Plak, dijital medyanın sahip olmadığı zenginlik ve derinliğe sahiptir; hatta bir sıcaklığa. Bunların hiçbiri yok desen bile kabul etmelisin ki masa üzerinde dönüşü bile hoş görünür ve doğru şekilde oynatmak için ona şevkatli davranman gerekir. Bu yüzden daha insancıldır diyebiliriz. Tıpkı aşk hayatımızda olduğu gibi, sıcaklığı hissetmek istiyorsan, önce ona önem verdiğini göstermen gerekir”.

Ritüel

Bir plağı çalışır duruma getirmenin zahmetli süreci ritüellere benzer; sanatçıların eser yaratmada gösterdikleri özenini yansıtan bir deneyim. İlk önce doğru plağı bulman gerekir. Bulma işlemi bitince plağı kabından çıkarırsın. Sonra yavaşça plak döndürücüye yerleştirmesi vardır: delikleri o denli incelikle açılmıştır ki doğru şekilde yerine oturabilmesi için elinle hafifçe aşağıya doğru etmen gerekir. Hem plağın kendisi hem de döndürücü masa iğnesi saygınızı talep eden nesnelerdir. Kayıt tozdan arındırılmış olmalıdır, bu nedenle Discwasher D4 + sisteminizden çıkış yapmanız gerekir.

Ders

Kayıt deneyimi, kullanıcı arayüzü tasarımcıları için birkaç olası ders önermektedir:

1) Birden fazla duyu için tasarım yapmak yalnızca bir tanesi için tasarlamaktan çok daha güçlü olabilir. Ses (düğme tıklamaları vb.) ile elle tutulur duyumları (dokunsal geri bildirimler) harmonize eden mobil uygulamaların tamamen görsel olanlardan çok daha fazla kullanıcı memnuniyeti yaratmasının nedeni de budur.

2) Daima ortama uygun bir şekilde tasarım yapın.

3) Her zaman kullanıcının zihinsel durumunu dikkate alın. Psikolojilerinin her yönünü ele alarak  sunduğunuz deneyimle nasıl bir ilişkili kurulabileceğini düşünün. Örneğin, bir kişi diğerine tercih edebileceği bir deneyim bulabilir; çünkü kendisine çocukluğunu hatırlatmıştır veyao şeyi hep o şekilde yapmıştır.

Hayatta her şey kolaylık ve hızla ilgili olmak zorunda değildir. İster inanın ister inanmayın, bazen insanlar özellikle bir deneyim geçmiş bir anı uyandırırsa, köklü bir ihtiyacı karşılarsa veya davranışsal bir boşluğu doldurursa daha uzun süre onu deneyimlemek isterler. Herhangi bir şeyi çok kolay yaptığınızda algılanma değeri düşer.

Bazı insanlar, bazı zamanlarda, müzik dinleme sürecini kendilerine saygı talep etmek için, dijital varlığımızın günlük akışından bir süreliğine uzaklaştıran elle tutulur bir ayin sunması için istemektedir. Hızın bir yeri vardır, ancak harcanan zaman o şeyin değerini işaret edebilir ve o şeye hoş bir anlam ağırlığı katabilir. Dini ibadetlerin beş dakika sürmemesinin bir nedeni var ve dijital teknolojiler hayatımıza hükmetmeye devam ettiği için bu nedeni idrak etmeyi  kaybetmemeliyiz.

Çeviren: Aycan Akcin

https://arstechnica.com/gaming/2019/03/the-ux-of-vinyl-the-medium-is-the-message/?fbclid=IwAR3LOEN2TCDz64OYZWx2m7pjdGSacsRvK7n_fRXenftRwwngsOtxxpTj19g