Hızla güçlenen El Niño hava durumu ve benzeri görülmemiş yaz sıcaklıkları nedeniyle, 2023’ün kayıtlara geçen en sıcak yıl olacağı tahmin ediliyor.
İklim bilimci Zeke Hausfather‘a göre, Avrupa Komisyonu‘na bağlı Copernicus İklim Değişikliği Servisi‘nden alınan sıcaklık verileriyle yapılan hesaplamalara göre 2023’ün kayıtlardaki en sıcak yıl olma ihtimali yüzde 85.
Diğerlerinin yanı sıra Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) ve Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nden (NASA) alınan diğer sıcaklık verileriyle yapılan analizler de, 2023’ün kaydedilen en sıcak yıl olma ihtimalinin yüzde 50’nin üzerinde olduğunu gösterdi.
Haziran ayının sonunda, iklim araştırmaları yapan ve kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Berkeley Earth, 2023’ün bir rekor kırma olasılığını yüzde 81 olarak tahmin etti.
Yılın başında 2023’ün en sıcak beşinci yıl olacağını düşünen Hausfather, “Bu noktada, 2023’ün kaydedilen en sıcak yıl olacağının neredeyse kesin olduğu tahminini rahatlıkla söyleyebileceğimizi düşünüyorum” dedi: “Değişen şey, son iki ayın inanılmaz derecede sıcak geçmesi ve geçmişte gördüklerimize kıyasla çok büyük farklarla rekorlar kırması.”
Rekorlarla geçen iki ay
Copernicus İklim Değişikliği Servisi, bugün (8 Ağustos) Temmuz 2023’ün kayıtlardaki tüm aylar arasında kaydedilen en sıcak ay olduğunu bildirdi.
Geçen ayın, sanayi öncesi sıcaklık ortalamalarından yaklaşık 1,5°C daha sıcak olduğu tahmin ediliyordu ve önceki Temmuz 2019 rekorunu 0,33°C farkla ile alt üst etti.
Copernicus İklim Değişikliği Servisi, NASA ve NOAA verileri, aynı zamanda haziran ayının da kaydedilen en sıcak haziran olduğunu ortaya koydu.
NASA Goddard Uzay Araştırmaları Enstitüsü Direktörü Gavin Schmidt, sosyal medya platformu Twitter üzerinde yaptığı bir paylaşımda “Her durumda verinin kaynağı ve işlenmesi farklı, ancak hepsi de gerçekte yaşananların makul yansımaları olacaktır. Sıcak işte” dedi.
Sıralamalar, son iki aydır Dünya’da yaşayan hiç kimse için şaşırtıcı olmamalı. ABD’nin Phoenix kenti, art arda 31 gün boyunca 43,3°C’lik günlük rekorlara sahne oldu.
Orta Doğu‘daki ısı endeksi (hissedilen sıcaklıklar), 66,7°C ile insan vücudunun tolere edebileceği üst sınırlara yakın değerlere ulaştı.
Çin, tüm zamanların rekorunu kırarak 52,2°C’yi gördü.
Güney ABD, Kaliforniya‘dan Florida‘ya uzanan, yoğun ve uzun süreli tarihi bir sıcak dalgası yaşadı. Yüksek sıcaklıklar ayrıca Antarktika deniz buzunu tüm zamanların en düşük seviyelerine itti.
Benzeri görülmemiş bir yıl yaşanıyor
The Washington Post‘un aktardığına göre Hausfather, yıllık sıcaklık tahminlerinin çoğunun, bu yıl şu ana kadar görülen sıcaklıkları, yılın geri kalanında etkili olacağı tahmin edilen El Niño hava durumunu ve geçen yılın sıcaklıklarını göz önünde bulundurarak 2023’ün geri kalanını tahmin edecek şekilde oluşturulduğunu açıkladı.
Yıl soğuk bir başlangıç yaptı ve modeller gelişen El Niño olayında belirsizlikler tespit etti. Yıl ilerledikçe, daha yüksek aylık sıcaklıklar ve güncellenmiş El Niño modelleri gibi daha fazla veriyle tahminler daha ayrıntılı bir hale geldi.
Bazı tahminler bu unsurları farklı şekilde değerlendiriyor ve böylece farklı tahminler ortaya çıkıyor. Ancak tümü, 2023’ün görülmemiş bir yıl olacağına dair tahminleri güçlendiriyor.
La Niña’dan El Niño’ya geçiş, sıcaklıklarda sıçramalara neden oldu
Hausfather, gelişen El Niño modeli güçlendikçe yaz sıcaklıklarının hızla arttığını belirtti.
Atmosferi ısıtan doğu ve orta Pasifik Okyanusu‘ndaki okyanus sıcaklıklarındaki artış, atmosferi ısıtan bir El Niño modeline işaret ediyor.
Kaydedilen en sıcak yıl olan 2016 yılının başlarında da güçlü bir El Niño olayı yaşanmıştı.
Modeller, bu yılki El Niño’nun son onyıllarda görülen en güçlü olaylardan biri olmasının beklendiğini belirtse de Hausfather, bunun muhtemelen 2016’daki kadar güçlü olmayacağını söyledi.
Ancak aynı zamanda nispeten daha soğuk sıcaklıklar getirme eğiliminde olan üç yıllık La Niña koşullarından hemen sonra görülmesi nedeniyle bu yılki hava olayının sıra dışı olduğunu da ekledi.
Hausfather, “La Niña, küresel olarak sera gazlarında yaşayacağımız ısınmayı baskılıyordu ve şimdiki durum ısınmayı artırıyor. Birinden diğerine geçiş, sıcaklıkta oldukça büyük sıçramalara yol açıyor” diye belirtti.
Fotoğraf: Matt York / AP
‘2023 sadece bir başlangıç’
Atmosfere olağanüstü miktarlarda karbondioksit ve diğer ısı tutucu gazların salınmasından kaynaklanan insan kaynaklı iklim değişikliği ise olağanüstü sıcaklıkların yaşanmasında etkili olan El Niño’dan sonraki en önemli aktör.
Isınma mevcut oranda devam ederse, ortalama yüzey sıcaklıkları 2030’ların ortalarında 1,5°C’yi aşıp bu sıcaklığın üzerinde kalabilir. Bilim insanları bu durumun bir dizi yeni iklim felaketiyle sonuçlanacağını söylüyor.
Dünya Meteoroloji Örgütü, yıllık sıcaklığın önümüzdeki dört yıl içinde en az bir yıl boyunca geçici olarak 1,5°C’nin üzerine çıkabileceğini tahmin ediyor.
Bilim insanları bu yılın kaç derece daha sıcak olacağını henüz bilemese de Hausfather “yılın geri kalanının çoğunun rekor sınırları içerisinde olmasının” beklendiğini söyledi. Yılın geri kalanında sıcaklıklar düşse bile, rekorlar görme ihtimalimizin daha yüksek olduğunu ifade etti.
Ve bu sadece 2023.
Hausfather’ın da aralarında bulunduğu bazı bilim insanları, 2023’ün El Niño koşullarının tam olarak etkisinin görüldüğü daha da sıcak bir yılın başlangıcı olabileceğini düşünüyor. Hausfather, şunları söyledi:
Şu anda gelişmekte olan El Niño koşullarının genel olarak bu yıldan ziyade 2024 sıcaklıklarını etkileme olasılığının daha fazla olduğundan şüphelenmek için pek çok neden var.
El Niño nedir?
Doğu ve orta Pasifik Okyanusu‘ndaki okyanus sıcaklıklarında yaklaşık her üç ila beş yılda bir görülen yükseliş, El Niño’nun açık belirtilerinden biri. Bu durum dünya genelinde birbirini tetikleyen aşırı hava koşulları yaratarak bir yıla kadar etkili olabiliyor.
Bu dönemde doğu Pasifikte uzanan güney ABD gibi bölgelerde ortalamanın üzerinde yağış ve hatta tahribat yaratan toprak kaymaları yaşanabiliyor.
Okyanusun diğer ucundaki, Endonezya ve güneydoğu Asya gibi bölgelerde ise kuraklık etkili oluyor ve bu kuraklık yıkıcı orman yangınlarını tetikleyebiliyor.
Dünyanın diğer bölgelerinde ise yıkıcı seller, gıda güvensizliğine yol açabilecek mahsul kayıpları, tropikal hastalıklardaki artış ve balık popülasyonlarında düşüş gibi etkiler gözlemleniyor.
Bu olayların tamamı, hem yerel hem de küresel ekonomileri zarara uğratabiliyor.
